Frisch. Max – boeklog

Aus dem Berliner Journal

boeklog.info — Thu, 15 Jan 2015 23:00:26 +0000

Frisch heeft behoorlijk werk gemaakt van zijn nalatenschap. Misschien omdat hij al zo lang voor hij stierf, tobde over de dood; denk ik dan heel oneerbiedig. Zo richtte hij zelf een archief op, dat zijn naam droeg. En daarbij kwam er een stichting die het beheer kreeg. Aan deze stichting was het vervolgens om te […]

Blaubart

boeklog.info — Sat, 15 Nov 2008 23:00:00 +0000

Deze vertelling dwong me om mijn mening op de laatste pagina alsnog bij te stellen. Wat daarmee aantoont dat het in elk geval nut heeft om altijd het eind te lezen van een boek. Zelfs al heeft het daarvoor niet veel geboden. Blaubart is een rechtbankdrama, en concurreert daardoor met de talloze fictieve rechtbankdrama’s die […]

Dagboek 1966 – 1971 | Tagebuch 1966 – 1971

boeklog.info — Mon, 27 Oct 2008 22:00:00 +0000

Dit dagboek van Max Frisch is geen dagboek in de normale zin van het woord, maar een uitpuilende verzameling van uitgewerkte aantekeningen, en enkele readymades. Nuttig voor zijn werk. Typografisch wordt duidelijk verschil gemaakt tussen de soorten passages. En uit het zo volle boek zijn later minstens twee andere uitgaven gedestilleerd. Zo stelde Frisch zichzelf, […]

Dienstboekje

boeklog.info — Sun, 14 Sep 2008 22:00:47 +0000

Deze memoires van Max Frisch over zijn diensttijd bieden een perfecte stem tegen John McPhee’s beschrijvingen van het Zwitserse leger. Waar de Amerikaan veel nadruk legt op de militaire kracht van het land, spreekt die voor Frisch een stuk minder voor zich. Frisch [1911 – 1991] deed onder meer dienst tijdens de Tweede Wereldoorlog. Toen […]

Entwürfe zu einem dritten Tagebuch

boeklog.info — Thu, 08 Jan 2015 22:00:00 +0000

Vier dagboeken zijn er nu uitgegeven van Max Frisch [1911 – 1991]. Twee verschenen er bij leven, en twee werden postuum gepubliceerd. Vorig jaar kwam een Berlijns dagboek uit; dat het minst doorgecomponeerd van alle lijkt; en daarmee waarschijnlijk het spontaanst is. Dit derde dagboek — of althans de aanzet daartoe — volgt namelijk nog […]

Herzzeit

boeklog.info — Sun, 21 Mar 2010 23:00:00 +0000

Wat verwachtte ik precies van deze brievenbundel? Niet heel veel, gezien mijn al eerder geformuleerde voorbehoud over brievenverzamelingen. Boeken als deze zijn vooral bronnenboeken. Het verhaal, zo dit er is, dat de brieven vertellen, komt pas tot leven met extra informatie van buiten. Maar bij de brieven tussen Ingeborg Bachmann [1926 – 1973] en Paul […]

Homo faber

boeklog.info — Thu, 23 Oct 2008 22:00:00 +0000

Homo faber kwam in 1991 uit als film, zoals op het buikbandje staat dat ik altijd van mijn boekexemplaar heb bewaard. En het is ook een nogal filmisch boek, zo constateerde ik bij deze herlezing. Met reeksen aan prachtige beelden, zoals de noodlanding van dat vliegtuig in de woestijn, de tocht door de jungle in […]

Ingeborg Bachmann

boeklog.info — Sun, 03 Apr 2016 20:00:00 +0000

Ze kwam naar aan d’r eind, Ingeborg Bachmann [1926 — 1973]. Zij verbrandde zich flink — wellicht doordat sigarettenas haar nachtkleding in de hens zette — en in plaats van daarvoor meteen hulp te zoeken, ging ze slapen; na wel eerst nog haar huishoudelijke hulp te hebben opgebeld. Veel later belandde ze pas in het […]

Malina

boeklog.info — Thu, 23 Oct 2014 19:00:00 +0000

Waarover ik ook nog eens hardop moest nadenken, was de vraag of de belangrijkste roman van Ingeborg Bachmann [1926 — 1973] een harde dialoog aangaat met een boek van Max Frisch. Beide auteurs hadden samen ooit wat. Zoals bekend mag worden verondersteld, bij literatuurliefhebbers. En Frisch zou in de roman Mein Name sei Gantenbein [1964] […]

Mein Name sei Gantenbein

boeklog.info — Tue, 28 Oct 2014 22:00:00 +0000

Terwijl ik herlezen zo vaak het enige echte lezen heb genoemd, bestaan er ook boeken die zich tegen deze regel verzetten. Doorgaans zijn dit romans, met éen of andere gimmick. Boeken met een vondst daarin, die bij de eerste kennismaking nog verraste, en dat in de herhaling vervolgens niet meer doet. Mein Name sei Gantenbein […]

Mensch erscheint im Holozän

boeklog.info — Sat, 22 Nov 2008 23:00:00 +0000

Dit was een late Frisch, en volgens de geleerden hoort het boek daarmee tot het beste wat hij geschreven heeft. Der Mensch erscheint im Holozän werd ook gekozen tot éen van de twintig belangrijkste Zwitserse boeken ooit, voor een standaardbibliotheek. Maar de criticus Reich-Ranicki was het daarmee niet eens; die vond Montauk aanmerkelijk beter. En […]

Montauk

boeklog.info — Mon, 20 Oct 2008 22:00:00 +0000

Dit boek riep een wat merkwaardige vraag op. Was Max Frisch mijn eerste dode literaire held? Was hij de eerste schrijver wiens overlijden zo’n grote indruk maakte dat ik daar nu nog weet van heb? Ik herinner me in elk geval toentertijd een intensief gesprek gevoerd te hebben over Frisch, en dat was bij andere […]

Montauk 2

boeklog.info — Sat, 24 Dec 2016 22:00:00 +0000

Een boek kan ook veranderen door omstandigheden van buiten. De vertelling Montauk, van Max Frisch [1911 — 1991] bijvoorbeeld, is sinds het begin van dit decennium een ander boek dan daarvoor. Sindsdien is er namelijk niet alleen werk van gemaakt dat Frisch honderd jaar eerder geboren werd. Er kwamen ook tal van brieven vrij, en […]

Stiller

boeklog.info — Thu, 09 Apr 2015 22:01:00 +0000

De roman Stiller is van grote betekenis in het oeuvre van Max Frisch [1911 — 1991]. En niet te vergeten voor zijn uitgever ook. Het boek bezorgde hem zijn doorbraak, en Suhrkamp had er zijn eerste million-seller mee. Voortaan kon Frisch zich aan enkel het schrijven wijden. Ik kon alleen nooit heel veel met dit […]

Sturz durch alle Spiegel

boeklog.info — Mon, 19 Nov 2012 22:00:00 +0000

Boeken kan ik zonder voorbehoud waarderen, maar met schrijvers ligt dat al heel anders. Vooral met schrijvers die in hun leven niets anders deden dan schrijven. De mannen met de oneindige oeuvres; de lieden die eindeloze zeeën aan tekst concipieerden, waar jaren na hun dood misschien nog net een enkel hoogtepuntje uit omhoog blijft steken. […]

Tagebuch 1946 – 1949

boeklog.info — Wed, 13 May 2009 22:00:00 +0000

Het Tagebuch 1946 – 1949 verschilt in toon en inhoud behoorlijk van het hier eerder geboeklogde Tagebuch 1966 – 1971. Al is dit oordeel niet helemaal objectief. Er geldt onder meer dat ik het latere oeuvre van Frisch veel beter ken dan wat hij deed in zijn begintijd. Ik herken domweg niet goed welke fragmenten […]