Grey was een ongelukkige tandarts, die later miljonair werd door de verkoop van zijn boeken. Hij was éen van de eerste auteurs die hierin slaagde, moet daar dan altijd bij worden gezegd.
Bekend werd Zane Grey [1872 — 1939] om zijn verhalen over de Amerikaanse ‘frontier’ — die opschuivende grens tussen beschaving en wildernis. Daardoor hielp hij mee om het mythische beeld te vestigen van de cowboy als eenzame held. Daar was nu eenmaal behoefte aan. Het enorme land dat de Verenigde Staten ging heten, moest voor de blanke bewoners nog helemaal gevuld worden met verhalen.
De roman Boulder Dam [De eeuwige strijd] speelt zich wat later af in de tijd, ergens in het begin van de jaren 1930. Amerika is dan nog drooggelegd, er woedt een economische crisis, en in deze periode bouwden mensen aan een enorme dam in de Colorado rivier.
Als decor lijkt me dit geen slechte keuze. De omstandigheden op en rond de bouwplaats waren slecht. Vele arbeiders stierven, net als hun vrouwen en kinderen; omdat ze middenin éen van de heetste gebieden van het land moesten wonen.
Toch koos Zane Grey voor een ander verhaal. Hij laat een gesjeesde student daar een held zijn, door hem tot een bouwvakker te maken die zijn grenzen leert overwinnen. Dat gebeurt dan door hem meermaals sabotage aan de dam in aanbouw te laten voorkomen.
Geheel volgens de sjablonen van het pulpverhaal neemt de held daarop telkens de lof over zijn ingreep met grote bescheidenheid in ontvangst.
Eén van sabotagepogingen gebeurt atypisch genoeg door enkele communisten — die al betrapt worden voor ze schade kunnen aanrichten. Terwijl dezelfde lieden zo veel schade meer hadden kunnen veroorzaken, enkel door tot staking op te roepen tegen de leefomstandigheden; ware dit een geschiedenis geweest die zich in de werkelijke wereld had afgespeeld.
Zane Grey leende slechts wat aspecten uit die werkelijkheid. Het decor. De drooglegging, en daarmee het bestaan van dranksmokkelaars. De opkomst van Las Vegas als stad vol vermaak; en alle randverschijnselen die daar dan bijhoren. En hij liet zijn held een gesjeesde topsporter zijn. Wat me normaal niet vreselijk had geïnteresseerd. Ware het niet dat Grey voor hij tandarts werd nog geprobeerd heeft om een prof-honkballer te worden — daartoe aangezet door zijn successen in de sport tijdens zijn studie.
.
De biografie van deze schrijver uitzoeken, leverde namelijk interessanter leesmateriaal op dan zijn boek. Want in de VS hebben ze helaas een obsessie met onkreukbare superhelden, die dus in de kojbojboekjes zal zijn begonnen — lang nog voor er superhelden in de strips werden vereeuwigd. En mij interesseert het eendimensionale van die verhalen niet meer zo.
Ik stam nu eenmaal uit de Europese cultuur, waarin de hoofdpersoon in boeken, toneelstukken, en films, gauw eens een schlemiel is; met wie kan worden meegeleefd. Waarbij een verhaal niet altijd een happy ending heeft.
Maar dat ik van boeken als deze smulde als jonge tiener heeft verder geen uitleg. Volwassenheid komt nu eenmaal ook met het harde besef dat er geen helden bestaan. En dat jij je daarom beter geen helden maken kunt.
Zane Grey, De eeuwige strijd
144 pagina’s
Zuid-Nederlandse uitgeverij, 1973
vertaling door Hendrick van Diest van Boulder Dam, 1963
RSS feeds