En lees wat er staat: ik zeg niet dat optimisme meer waard is als pessimisme. Ik zeg dat een denkend mens zich rekenschap hoort te geven altijd vanuit het bekende te opereren en daarom maar een beperkt vermogen tot voorspellen te hebben. Dit maakt zowel te veel pessimisme als te veel optimisme verdacht. Maar als het dan toch om de toekomst gaat, erken dan die onzekerheid het niet allemaal al te kunnen weten; ofwel koester enig optimisme.

Tenslotte: Ellian is een columnist, en columnisten zetten de overdrijving in als stijlmiddel om een gelijk te halen. Ik ben historicus, ik ben niet geïnteresseerd in mijn eigen gelijk, want dat ruil ik zo in voor een betere opinie, da capo. Maar mij gaat het er wel om hoe de werkelijkheid gerepresenteerd wordt, in woorden. En hoe waar zijn uitspraken ook mogen wezen, zijn woorden zijn mij vaak te simpel zwart-wit, wat zijn uitspraken daardoor te groot maakt.

Wat bedoel je precies met ‘ontbrekende proportionaliteit’?

Waarom zouden negatieve dingen beter te voorspellen zijn dan negatieve? In Engeland gokt men in het gemeen op positieve toekomstverwachtingen, maar weten doet men het nooit van tevoren.

Waarom een psychologish voordeel? Als dingen te voorspellen zijn, zijn ze vooral ook praktisch.

En: Wat is het verschil tussen een intellectuele en een niet-intellectuele plicht?

Waarom zou die plicht juist uit optimisme moeten bestaan? Waarom niet eerder iets als ‘berusting’, dat wil zeggen, de boeddhistische acceptatie dat je soms reden hebt tot optimisme maar soms ook niet en dat het in beide gevallen niet uit zou moeten maken voor je gemoedstoestand van dit moment.

Ten slotte: Wat maakt optimisme meer waard dan pessimisme?

Nee, mijn weerzin tegen alle paniekzaaiers, doemdenkers, en andere onheilprofeten is ook dat ze het psychologische voordeel hebben dat rampen wel goed te voorspellen zijn, maar positieve ontwikkelingen veel minder.

Er is zoiets als een intellectuele plicht tot optimisme.

Als ik Mak goed begrepen heb, bij de Tegenlicht-uitzending, dan ging het hem onder andere over de onzorgvuldigheid waarmee debatten, maar het multi-culti debat in het bijzonder, hier ten lande gevoerd worden. Ik heb een aantal van zijn boeken gelezen en heb bewondering voor ’s mans schrijftalent. Op basis van dat talent kan ik maar moeilijk geloven dat Maks ‘slordig’ zou zijn geweest. Eerder heb ik het idee dat dit pamflet vooral een emotionele uitbarsting is, en als zodanig weinig toevoegt aan het debat waarvoor het nu juist geschreven werd. Ik zei al, ik heb respect voor de man en zijn schrijftalent. Dat maakt dat ik best bereid ben verder te luisteren naar wat hij te zeggen heeft en aan argumenten te berde kan brengen. Maar het blijft wrang om een betoog te lezen (dat wil overtuigen) op basis van vergelijkingen met WOII, op basis van stellingen die domweg geen hout snijden, zoals het ‘kankerverhaal’ van van Gogh.

Erg is dat door Mak’s gemakzucht de discussie over al die tendensen niet eens gevoerd wordt.

Die discussie wordt en werd wel gevoerd, lees Elian er maar op na, of voor mijn part van Gogh, maar Mak’s gemakzucht dreef hem ertoe liever de oneigenlijke argumenten terug te smijten. Elian is óók emotioneel, maar stelt de zaken wel iets scherper en blijft ons de vraag toewerpen, hoeveel houden jullie van je vrijheid? Hoeveel zijn jullie bereid daarvan op te geven?

Iedereen die een debat voert wil uiteindelijk overtuigen. Het gevolg is dat we vrijwel allemaal onze stelllingen innemen (waar komt die term ‘stelling nemen’ toch vandaan, zou je je afvragen, niet?) en niet bereid zijn die stelling onderuit gehaald te zien, door argumenten, hoe sterk die soms ook kunnen zijn. Een patstelling die vooralsnog niet beëindigd zal zijn, vrees ik.

Natuurlijk

Gedoemd tot wegkijken

Maar ja, wat moet je in een samenleving waarin juist degenen die een zuiver debat zouden moeten voeren “nuance” meteen als “pappen en nathouden” terzijde schuiven? Dit land wordt in een paar jaar tijd een land met hele enge regeltjes waar we nog lang niet vanaf zijn…