It’s Not News, It’s Fark ~ Drew Curtis
Fark.com is een drukbezochte portaalwebsite over actuele ontwikkelingen. Speciaal daaraan is dat het nieuws er doorgaans wordt getoond met een wat andere kop dan de overige media hanteren. Vaak is dat een honende kop.
Het boek It’s Not News, It’s Fark bestaat uit twee boeken ineen. Drew Curtis keek erin terug op de merkwaardigste nieuwtjes die zijn website heeft gebracht, sinds 1999. En hij gebruikt dit overzicht om een aantal trends te signaleren, in wat de media tegenwoordig doodserieus aan onzin durven te brengen. Zo bezien levert dit boek stevige mediakritiek, maar zonder dat Curtis nu heel veel verder komt dan een sardonische diagnose.
Voor die mediakritiek volstaat het daarom wel om het wikipedia-artikel over dit boek te lezen. Al zal ik ook hier proberen Curtis’ conclusies samen te vatten.
Drew Curtis signaleert als trend dat massamedia tegenwoordig altijd actueel nieuws moeten brengen, 24 uur per dag, ook als zulk nieuws er niet is. Daardoor zijn er de afgelopen twintig dertig jaar nieuwe soorten nieuwsberichten ontstaan, bedoeld om die eeuwige honger naar actualiteiten te vullen.
Een probleem is vervolgens dat dit non-nieuws aanmerkelijk populairder werd dan de serieuze berichtgeving, en massamedia er hun publiek mee blijven overvoeren. Vanzelfsprekend gaat dit ten koste van de aandacht voor moeilijker of abstracter onderwerpen. Bovendien scheelt al dit de journalisten een hele hoop werk.
Helaas gaat Curtis nauwelijks in op wat deze ontwikkelingen verder betekenen.
Wel legt hij vrij meedogenloos bloot welke soorten aan non-nieuw er bestaan. Curtis onderscheidt:
- angstaanjagend nieuws, waarbij de opgeroepen vrees bij verder onderzoek zelden gerechtvaardigd is. Er sterven jaarlijks meer mensen aan bijensteken dan door de aanval van een haai, maar alleen het rondzwemmen van haaien bij de kust is al nieuws;
- het persbericht van iets of iemand die iets te verkopen heeft, dat ongefilterd de nieuwskolommen haalt;
- de schreeuwende kop, die vervolgens in het bericht wordt tegengesproken;
- de aandacht voor idioten. Waarbij journalisten in een merkwaardige poging tot hoor- en wederhoor aan de meest krankzinnige theorieën evenveel aandacht schenken als aan geldende opinies [wat overigens éen van mijn grootste ergernissen is];
- de uitspraak van een beroemdheid ergens, buiten enige context;
- het seizoensnieuws. Zoals dat het druk is op de wegen naar het strand, als de zon schijnt ’s zomers;
- de vermoeiende media. Als massamedia éen onderwerp maar uit blijven melken, omdat ze er eerder aandacht mee gescoord hebben;
- vullers allerlei. In de VS besteden de massamedia bijvoorbeeld buitensporig veel aandacht aan de verdwijningen van jonge blanke vrouwen;
Helemaal is deze indeling niet toe te passen om de Nederlandse massamedia. Al was het maar omdat er hier nog een extra vorm van luie journalistiek bestaat — die waarin de goed betaalde krantenredacteur onder eigen naam een nauwelijks bewerkt stuk publiceert dat een paar dagen daarvoor al in een buitenlands blad verschenen was. Een opvallend vaak voorkomende vorm van plagiaat, die wat mij betreft ontslag op staande voet zou moeten betekenen.
Bovendien mist Curtis het fundamentele inzicht, zoals bijvoorbeeld Noam Chomsky wel telkens verwoordt, dat de opdrachtgevers van journalisten doorgaans eerder de status quo willen handhaven dan ondermijnen. Haast elke vorm van dagelijkse journalistiek over politiek en economie schiet daardoor tekort, in oppervlakkigheid.
Nee, het is goed dat It’s Not News, It’s Fark een groot aantal lullige berichten bevat die uitgebreid het nieuws hebben gehaald. Daardoor kan er nog gelachen worden. Maar het huilen staat me nader…
Uiteindelijk zal me éen ding het meest bijblijven aan dit boek. En dat is een theorietje van Curtis, die hij terloops tussendoor even brengt, maar een hele discussie over media totaal omdraait.
De grote klacht van uitgevers over internet is dat zij er nog altijd niet aan kunnen verdienen. Het advertentiemodel, dat kranten of TV-stations traditioneel hanteren, levert online te weinig op. Dit veroorzaakt vervolgens meteen trieste verhalen, over de teloorgang van de kwaliteitsmedia, welk cultuurpessimisme breed door de oude media wordt uitgedragen. Curtis meent evenwel dat de traditionele media altijd gelogen hebben over het bereik van hun reclame. Het is niet de fout van internet dat advertenties er zo weinig indruk op maken, de meeste advertenties hebben nooit enige indruk gemaakt; alleen kon dat nooit zo duidelijk gemeten worden als nu. Online.
RSS feeds