Filosofie als drijfzand ~ Bernard Delfgaauw
Heeft iemand het tegenwoordig nog weleens over de filosoof Bernard Delfgaauw [1912 – 1993]? Die was toch erg bekend, ooit. En is diens werk dan nu dood omdat het uit zo veel pseudo-gewichtig imponeergebazel bestaat? Of was het toch die bekentenis aan het eind van zijn leven dat hij als jonge Delfgaauw lid was geweest van het antisemitische Zwarte Front?
Toen Bernard Delfgaauw zijn open brief aan Frits Staal publiceerde, was zijn faam in elk geval nog altijd groot. En dit besef speelde toch mee bij het lezen, voor mij. Niettemin was ik benieuwd wat er aan te merken zo zijn op Staal’s boek Over zin en onzin in filosofie, religie en wetenschap. Een goede kritiek over een pas gelezen boek dwingt tot nadenken.
Maar het wonderbaarlijke was dat Delfgaauw meer zijn teleurstelling over Staal verwoordde, dan werkelijk inhoudelijke kritiek gaf op diens werk. Had hij Staal niet persoonlijk voorgedragen voor de Ubbo Emmiuspenning? Leek toen niet alles goed? Ach jongen toch, waarom ben je van het rechte pad afgedwaald…
Een probleem is namelijk dat Staal Delfgaauw persoonlijk behoorlijk beledigd moet hebben met zijn essays; zonder hem of diens faculteit ooit te noemen. Delfgaauw voelde zich meer dan aangesproken, maar laat tegelijk na te melden waarom.
Frits Staal vond bijvoorbeeld religie weliswaar een zeer interessant studieobject, maar gelooft verder nergens in; wat hij ook uitdrukkelijk zegt. En Bernard Delfgaauw was een duidelijke katholiek, wat daarmee niet alleen zijn lidmaatschap van het Zwarte Front verklaart, maar naar mijn idee ook zijn ontvankelijkheid voor alle hocus-pocus van Heidegger. En erger nog, in mijn opinie, al dit maakte zijn wereldbeeld behoorlijk antropocentrisch.
Daar zou op zich weinig op tegen zijn, als Delfgaauw niet vervolgens Staal had verweten dat deze de subjectieve beleving mist die de filosofie zo rijk kan maken, en dus een eng beperkte kijk op het vak heeft.
Kritiek zegt meestal meer over de criticus dan over het bekritiseerde. En ja, ik besef wat dit voor veel op boeklog betekent.
RSS feeds