Eerste Holocaust ~ Robert Fisk

Volkerenmoord was niet ongewoon in de bloedige twintigste eeuw.

Aan de uitroeiing van het Armeense volk, in de jaren 1915-1917, vallen evenwel twee zaken op.

De christelijke Armeniërs waren slechts de eersten die zo systematisch werden vervolgd dat maar weinigen het overleefden. Een kleine anderhalf miljoen van hen zijn afgemaakt.

En, tot op dit moment ontkent de Turkse overheid dat het land zijn Armeniërs ook maar iets heeft aangedaan. Als de geschiedenis al niet omgedraaid wordt, en de Armeniërs niet verweten wordt dat zij de agressor waren, in die woelige tijd aan het einde van de Eerste Wereldoorlog.

Opperen dat er een volkerenmoord heeft plaatsgevonden, is zelfs strafbaar in Turkije; onder een wet die al te grote kritiek op het heilige vaderland tot misdaad maakt.

Belangrijkste punt in dit boek is evenwel dat onze politici toch met de Turken meebuigen in hun ontkenning, omdat die goede vriendjes willen blijven met het land, vanwege de strategische positie in het Middenoosten. Daardoor blijft de schande toegedekt; de genocide vergoelijkt; de grootste misdaad denkbaar voor het gemak genegeerd.

De eerste Holocaust is een los uitgegeven hoofdstuk uit het boek The Great War for Civilisation. En dit kan ook goed. Dat hoofdwerk telt een kleine 1.400 pagina’s. Hoewel het boek mijn inzicht in het Middenoosten vast enorm zou verdiepen, schrikt alleen de omvang al af om daar aan te beginnen.

Fisk laat in het boek Armeense ooggetuigen aan het woord, die onveranderlijk de verschrikkelijkste herinneringen hebben mee moeten torsen. Hij laat zien hoeveel bewijs er bestaat van de Volkerenmoord; en hoe vreemd het daarom is dat ontkenning van de gebeurtenissen mogelijk blijft.

Bovendien probeert hij verbanden te leggen met latere gebeurtenissen. Zo waren er zeker ook Duitse officieren in Turkije, die van de gebeurtenissen getuige waren. Fisk speculeert daarbij dat deze weleens een ideetje hier en daar kunnen hebben opgepikt over hoe dat een beetje handig kon, zo’n moord op een heel volk.

Zeker is wel dat Hitler weleens verwees naar het lot van de Armeniërs, om zijn plannen met een ander volk te verduidelijken.

En dat ook dit verband door vele Turken onbestaanbaar wordt geacht.

Robert Fisk, De eerste Holocaust
Over de massamoord op de Armeniërs

96 pagina’s
Ambo | Standaard Uitgeverij, 2008