Ik nog wel van jou ~ Elke Geurts
Voor deze roman was er de krantencolumn al in Trouw, met als titel ‘Over een huwelijk’. Alleen was er ruim voor de column ook een weblog, dat ik las. Eind 2016 werd dat geroemd in mijn jaaroverzicht omdat die acht à negen maanden aan materiaal tot dan toe zo indrukwekkend waren geweest.
Dus werd een vraag of het zin had om Ik nog wel van jou te gaan lezen.
Al eerder was me opgevallen dat een boekuitgave niet per se een memorabler leeservaring biedt dan een reeks tekstjes die druppelsgewijs online op mijn pad komt. Mij zegt de extra status niets die een tekst zou krijgen als deze bij een echte uitgever op papier verschijnt. Ook zou in deze roman de factor tijd ontbreken, die in het begin wel zo hoorde bij het lezen van Elke Geurts haar woorden.
Want zou ze al een stap verder zijn, inmiddels, sinds vorige week of veertien dagen terug? Of was ze nog altijd bezig met iets dat nog het meest leek op een bezweringsritueel? Was dit weblogje opnieuw als het kijken naar iemand zonder beschermende opperhuid die toch heel hard bleef ontkennen pijn te lijden?
Voor die column in Trouw verscheen, had ik als lezer bovendien nog de ontsnappingsclausule dat het misschien allemaal niet echt zou zijn — dat hier misschien een schrijver bezig was met een wel heel gewaagd literair experiment online.
Wie authenticiteit kan faken, heeft het voor altijd gemaakt in de cultuur van het moment.
De verschijning van het boek, en alle media-aandacht daar omheen, maakte alleen duidelijk dat er toch echt een huwelijk was gestrand.
Want op een dag maakte de echtgenoot van Elke Geurts, die in het boek enkel man heet, duidelijk dat hij er niet meer voor voelde om oud te worden met haar. Het was over. En omdat er daarvoor niets was geweest dat haar gewaarschuwd had, kwam dat besluit als meer dan een schok. Alles werd er ineens anders door, tegen haar wil.
Ook waren haar gevoelens voor hem niet meteen verdwenen.
Hebben beide bovendien twee kinderen als complicerende factor. Jonge dochters. Toen nog beide op de basisschool.
Ik nog wel van jou is opgezet als een kroniek in losse scènes die speelden in de vijf, zes seizoenen die het duurde voor de breuk er definitief was — want terwijl de hoofdpersoon in de roman lang blijft verlangen dat alles weer als vanouds zou zijn, pakt man in het begin al evenmin stevig door. Het duurt een tijd voor hij het huis uit is.
En nog veel langer houdt de vrouwelijke hoofdpersoon krampachtig aan het idee vast dat gezinnetje spelen bijna hetzelfde is als nog een normaal gezin zijn.
Dat ik nieuwsgierig bleef naar Ik nog wel van jou sinds het verscheen ruim een half jaar terug, was omdat het boek zo nadrukkelijk gepresenteerd werd als roman. Want daarmee werd het ineens ook mogelijk om te wegen hoe Elke Geurts dit materiaal uit haar eigen leven benut had.
Een beetje roman heeft namelijk een vorm, en daarmee stilering, terwijl die eerste weblogjes nu net zo’n indruk maakten door hun rauwheid. Al ontkomt geen schrijver er natuurlijk aan om taal zo te kneden dat een tekst ook meteen al redelijk loopt.
Dus omdat ik vreesde wel te weten wat er verteld zou gaan worden, en zelfs al hoe, meende ik dat de roman ook op een metaniveau te lezen was. Een schrijver probeert daarin vorm te vinden in de chaos die er ineens is, op de enige manier die ze redelijk in de macht heeft, soms. Door te schrijven. Door te pogen om de werkelijkheid in taal te vatten. Opdat daarmee dan meer helderheid ontstaat, en tegelijk afstand — door de abstractie die taal ook is.
‘Ik kon haar niet gelukkig maken,’ zou man over een halfjaar tegen mijn moeder zeggen, ‘ze is alleen gelukkig als ze schrijft.’
In de roman staan ook telkens verwijzingen naar wat Elke Geurts haar studenten leert in het schrijfklasje dat ze doceert.
En mede omdat dit meta-element zo duidelijk in de roman zit, ben ik uiteindelijk blij ook dit boek gelezen te hebben. Al lijkt me niet dat ik alles gezien zal hebben dat de schrijver er aan extra structuur heeft in gebracht.
Wellicht beschrijven de vijf delen van de roman nu de vijf fasen van rouw, alleen dan anders, of zoiets oninteressants. Hoogstens viel me op dat er pas op het allerlaatst een echte schuldvraag speelt; dat dan pas ineens een kwestie wordt of man een ander had of niet. De reis duurde lang, van zachte droeve binnenwereld naar harde buitenkant.
RSS feeds