Kriegstagebuch ~ Ingeborg Bachmann
Bij hoe weinig eigen woorden is het nog gerechtvaardigd om een boek uit te geven onder de naam van een bekend auteur?
Ik weet het antwoord niet op deze vraag. Wel is me duidelijk dat als ik de objectieve gegevens over dit Kriegstagebuch had gekend, het me niet de moeite van het lezen waard had geleken.
Deze uitgave bevat vijftien groot gezette pagina’s met tekst van Ingeborg Bachmann [1926 – 1973]; overgenomen van wat slechts een paar volgetypte vellen papier zullen zijn geweest.
Verder bestaat de helft van dit boek uit brieven die de Britse militair Jack Hamesh aan Ingeborg schreef. Hij was een Weense jood, die in 1938 op een laatste transport naar Engeland wegkwam. Zij was de dochter van een sterk Nazi-gezinde vader. Na de oorlog bloeide er even iets tussen die twee.
In zijn brieven viste Hamesch naar haar ervaringen tijdens de aansluiting van Oostenrijk bij Duitsland, en de oorlogsjaren daarna.
Voor de Bachmann-vorsers zal dan vooral interessant zijn wat Hamesch weer heeft gegeven van haar woorden — want die vullen de biografie dan weer zo aardig aan. Voor een meer neutrale lezer geldt slechts: was het nog wat, dit allegaartje, zo bij elkaar?
En dan moet gezegd dat die getikte vellen met impressies uit 1944 en 1945, die hier zo grootst dagboek heten, geen heel bijzondere indruk maakten. Een jonge vrouw probeerde haar pen. En leek daarna de best gelukte passages te hebben willen bewaren door ze officieel te maken in typoscript.
Van de brieven aan haar zal me al evenmin veel bijblijven.
En toch was er iets groters dan al dat waardoor Kriegstagebuch toch de moeite waard bleek om te lezen. Dat mag ‘historische sensatie’ heten, of misschien is het dat andere etiket wel, van ‘echt gebeurd’.
Ik zat even in de belevenissen van twee jonge mensen, die net alle ellende overleefd hadden van wat tot dan zo’n immens stuk van hun leven bepaald had. En goed, dat is zo’n universeel gegeven dat tientallen zo niet honderden vergelijkbare boeken gemaakt zouden kunnen worden. Punt is dat ik daar geen van zou lezen, omdat die dan dat andere lokkertje missen, een schrijver aan het woord te zien.
RSS feeds