Blinde bij zonsopgang ~ Friedrich Hebbel
De verontwaardiging verdween over het systematische bedrog van de uitgever — want die is ook onmogelijk vol te houden. Neem ik nog een deeltje privé-domein ter hand, dan weet ik hoogstwaarschijnlijk een bloemlezinkje te krijgen uit iets groters. Een inleidinkje tot iets. Dat dan hopelijk naar meer doet verlangen.
Dus is de betekenis veranderd van de rijen identieke ogende paperbacks in mijn kast met hun roomwitte ruggen. Trots op dat bezit ken ik niet meer. Het prestige verdween voor mij.
Hoogstens geldt bij herlezing nu dat die een aansporing kan geven me nog eens echt in een auteur te verdiepen. Anders dan in 1995 gold, toen ik deze beperkte selectie kocht uit de dagboeken van Friedrich Hebbel [1813 — 1863]. Tegenwoordig staat Hebbel’s belangrijkste werk gewoon gratis online; anders dan toen. Inmiddels bestaat er zelfs geen excuus meer om deze auteur niet beter te verkennen.
Behalve dan dat het eerste deel van Hebbel’s dagboeken me meer intrigeren dan de talrijke toneelstukken die hij schreef — die nog altijd schijnen te worden opgevoerd.
Friedrich Hebbel was de zoon van een metselaar, die lang niet van zijn schrijven kon rondkomen. Pas laat, als hij met een toneelspeelster trouwt, lijkt er enige vastigheid te komen — zijn dagboeken zijn vanaf dat moment ook een stuk leger.
Een probleem bij het opsnorren van de integrale dagboeken kan wel nog zijn dat het ook echt dagboeken zijn. Waardoor lang elke Duitse zin niet geschreven werd om nog eens gelezen te willen worden. Vertalers maken teksten niet zelden beter leesbaar.
Maar in het eerste deel van zijn werkzame leven was dat dagboek een toevluchtsoord voor Hebbel, waarmee hij in innerlijke dialoog kon gaan; als dat noodzakelijk was. En dat maakte hem als mens herkenbaar genoeg om met regelmaat te intrigeren.
Ik tekende daarom onder meer aan:
De ars lulliana, de kunst om over van alles en nog wat zonder enige kennis van zaken te wauwelen, werd bedacht door Raimundus Lullus, een berucht scholasticus uit de dertiende eeuw. (Lichtenberg, Schriften, deel 1) [40]
De grootste misstand van onze tijd is wel dat er geen domoren meer bestaan die niet iets gestudeerd hebben. [66]
Zulke observaties in mijn dagboek moeten worden opgevat als de sporten waarop ik naar boven klom. Zo vaak schoot er een groot aantal gedachten door mijn hoofd terwijl ik er toch weinig noteerde. Achter onnozele kanttekeningen verbergen zich vaak ideeën die je niet onder woorden kunt brengen. [104]
Een groot aantal boeken lees je met het gevoel alsof je de auteur een aalmoes toestopt. [280]
Men zegt dat kleren de man maken. Maar dat gaat niet op de voor de literatuur. [311]
RSS feeds