Yuck! ~ Daniel Kelly
Als een filosoof een theorie probeert op te stellen over iets, is het zelden moeilijk om die poging met éen opmerking onderuit te halen.
Kunnen er nog zoveel schema’s en diagrammen staan in zijn boek.
Want Daniel Kelly vermeldt in Yuck! weliswaar dat onze afschuw al gauw sterk cultureel bepaald is. Hij vergat daarbij te melden dat zulke culturele aspecten ook gauw eens tijdsverschijnselen zijn. Oftewel, de historische component ontbreekt geheel in zijn betoog.
Dus is alle werk van de socioloog Norbert Elias in te brengen tegen Daniel Kelly’s boek.
Al zou dat de beschaafde manier zijn om met de auteur in discussie te gaan.
De theorie die Kelly opstelt in Yuck! zou alleen, wat oneerbiediger gedacht, simpelweg ook in staat moeten zijn om, zeg eens, onze omgang met poep door de eeuwen heen te verklaren. Terwijl het hem al niet eens lukt om uit te leggen wat er speelt op dit moment.
Tegenwoordig is er yoghurt te koop waarin darmbacterieën zijn opgenomen uit andermans poep. Ik blijf dat een vies idee vinden. En toch wordt deze yoghurt aangeprezen als hoogst gezond, vanwege al deze extra bacterieën. De poepyoghurt is zelfs onbehoorlijk duur vergeleken met gewone yoghurt; terwijl al de eventueel werkzame ingrediënten passage door de maag al nooit kunnen overleven.
Stel nu eens een theorie die verklaart dat er twee diametraal tegenovergestelde reacties mogelijk zijn op precies hetzelfde verschijnsel. Als dat lukt, hoe scherp of hoe vaag is zo’n theorie dan?
Tegenwoordig ook zie ik met regelmaat dames op leeftijd uit de nabije villawijk rondlopen met een lauwe drol in hun hand. Deze drol is dan door hun hondje gelegd. Alleen mag die daar dan niet blijven liggen — want daar staan boetes op. Waarop mevrouw de poep in een zakje moet doen, en mee moet dragen tot aan de afvalbak.
Maar wat maakte dat voorheen hondenpoep overal mocht blijven liggen, tot op de stoep aan toe, en dat daar ineens straf op kwam te staan — die vervolgens tot gedragsverandering leidde ?
Heb ik even geen zin om nog over biovergassers te schrijven.
En dan mag ik eigenlijk de gek niet hebben met de poging van Daniel Kelly om te beschrijven hoe het komt dat wij afschuw voelen voor iets. Vreemd is bijvoorbeeld alleen al dat enkel een beroep op ons voorstellingsvermogen soms al volstaat om grote walging op te roepen.
Kelly heeft ook volstrekt gelijk dat er grote morele dilemma’s kleven aan afschuw. Want hoe vaak komt discriminatie niet voort uit instinctieve walging? En waardoor is die reflex dan ontstaan?
Zijn boek werd alleen geschreven in een tergend onleesbaar academees. Alleen die poging al om mij buiten te sluiten, roept afschuw op bij mij, en dus een misschien wel overdreven felle tegenreactie. En dan heb ik het geluk dus dat filosofen de wereld bijna altijd in veel te steriele schema’s proberen te dwingen, in plaats van echt te willen beschrijven wat er speelt. Zodat fundamentele kritiek hebben vaak wel heel simpel wordt.
RSS feeds