Fantastica ~ Merel Roze
Ooit was het de goede gewoonte om debuutromans te negeren. Het volstond te signaleren dat ze waren uitgebracht. Als de schrijver werkelijk ernst maakte van zijn of haar roeping, was er bij het derde boek nog gelegenheid genoeg om de werken daarvoor mee te nemen in de bespreking.
Ik vind daar nog steeds veel voor spreken.
Maar de tijden zijn veranderd. Boeken zijn meer dan ooit producten die in de markt moeten worden gezet. En leve de auteur met een reden om te schrijven die afwijkt van het gemiddelde. Hij of zij zal uitgebreid gelegenheid krijgen de media te woord te staan over het boek.
Dit nu, heeft normaal weinig invloed op mij. Ik heb me nooit gedwongen gevoeld een boek te lezen omdat toevallig iedereen dat aan het lezen is. Zelfs al ben ik nog niet eerder zo vaak om mijn mening gevraagd als over de debuutroman Fantastica, van Merel Roze.
Wel was ik nieuwsgierig naar dit boek, om een paar redenen.
Maar als ik er niets aan had gevonden, was er op dit boeklog niets over verschenen. Ik wil hier simpelweg eerlijk kunnen schrijven wat ik vind, en probeer daarbij ook altijd iets te leren, onder de dwang zo helder mogelijk een oordeel te moeten formuleren. Bij een doorsnee debuut lijkt een bespreking dan al gauw een hooghartige afwijzing. Zoiets is misschien leuk om te lezen, maar niet zo interessant om te doen.
Dat Merel Roze humor heeft, en in dit boek ook bij vlagen toont dat ze schrijven kan, geeft mij hier gelukkig de ruimte voor nog wat meer uitwijdingen. Voorkomen moet namelijk nog wel worden dat er misverstanden ontstaan.
Ik lees Merel Roze’s weblog al vanaf het eerste uur. Google leert me zelfs dat ik het in de loop der jaren nodig achtte om ruim honderd keer iets te zeggen bij haar stukjes. Het oudste commentaar dat ik zo snel terugvond, dateert uit oktober 2001.
Maar verder heeft ons contact nooit gereikt. Ik heb haar nooit gemaild, laat staan ontmoet. Ik hoor dus niet tot het legertje rare mannen die door dat weblog actief toenadering tot haar zocht.
Al die lachwekkend rare mannen moeten wel ten dele de inspiratie zijn geweest tot dit boek. Dat gaat namelijk over de ervaringen van een jonge vrouw met een weblog, en de contacten die ze daardoor opdoet. Maar éen jongen in het bijzonder maakt wel een grote indruk, en de liefde voor hem maakt haar ziende blind voor al z’n fouten.
Ach ja, de liefde. Dat eeuwig opnieuw te vertellen oud verhaal. Hoe onmogelijker de band, hoe aangrijpender het boek.
Een probleem dat ik wel heb met deze roman is dat die aanmerkelijk korter had kunnen zijn. Zo kondigt de ontknoping zich al ruim tweehonderd pagina’s voor het einde aan, maar duurt het mij vervolgens te lang tot de verhaallijn werkelijk dwingend naar een slot toe voert. Pas de laatste 60 à 70 pagina’s lukt dit wel. Tot dat moment staan er te veel te uitvoerige beschrijvingen in, die voor mij eerder afbreuk doen aan het geheel dan er iets aan toevoegen.
Maar misschien overheerste het gevoel dat al die verwikkelingen erin moesten. Ik zie natuurlijk ook parallellen met wat er in dit boek gebeurt, en waar Merel Roze op haar weblog indertijd over schreef. Misschien is dit boek meer een afrekening met demonen uit haar eigen leven dan ik nu weet.
Interessant is die vraag alleen niet om dit boek te kunnen beoordelen.
Die autobiografische achtergrond zou wel verklaren waarom een unieke dramatische mogelijkheid in het verhaal helemaal vermorst is. Die jongen in het boek wist door zijn technisch vernuft veel meer over die vrouw dan zij wel vermoedde. En dit fantastische gegeven is in het verhaal veel te weinig gebruikt; nog net dan om aan te duiden hoe raar hij kon zijn.
Maar misschien ook was deze omissie enkel de onervarenheid van een debutant.
Enfin. Laat ik tenslotte toch vooropstellen dat het naar Nederlandse begrippen al heel wat is om bij een roman niet te hoeven klagen over taal en stijl, de juiste onderwerpkeuze, of het overmatig gebruik van goedkope literaire trucjes. Verteltechnieken lijken me aan te leren.
RSS feeds