Tolstoy and the Purple Chair ~ Nina Sankovitch

Zoals elk boek een spiegel is, die allereerst weerkaatst wie of wat er in kijkt, zo ook leest ieder mens om eigen drijfveren.

Dit geldt zelfs voor degenen die vervolgens iets met het gelezene doen, en hun impressies daarover vastleggen, nee, soms zelfs online publiceren.

Boeklog bestaat nog altijd, en zal dat voorlopig blijven doen, om een tal heel verschillende redenen. Dat lezen van mij is een verslaving. Ik heb domweg boeken nodig. Iedere dag weer. En ook dat schrijven achteraf is na 12½ jaar een te vaste gewoonte geworden. Ik ben veel te benieuwd naar wat er hier precies over het gelezene gezegd gaat worden. Want voor het boeklogje er staat, is dat aspect namelijk diffuus.

En goed, dan lukt het me niet altijd om mijzelf met mijn eigen zinnen te verrassen.

Eigenlijk nooit.

Alleen kan het gebeuren dat ik jaren later wel ineens blij verwonderd ben over wat op boeklog werd vastgelegd. En dat is daarmee het mooie van zo’n eeuwig in beweging blijvende verzameling tekstjes in een database. Voor mij althans.

Zij ook nog opgemerkt dat ik vaak boeken lees om de wereld binnen te laten — de nieuwsmedia zijn me te hijgerig en vrijblijvend; die brengen ook te veel opinie en te weinig harde feiten. En daar heb ik niets aan. Dus volg ik het dagelijkse nieuws op de alleroppervlakkigste manier mogelijk. Om te merken dat me daarbij nog altijd meer opvalt dan de meesten; de vloek van de oud-journalist.

Nina Sankovitch leest juist om de wereld buiten te sluiten. Boeken, de woorden van anderen, moeten haar dan helpen te ontsnappen aan de waan van alledag. En lezen kan daarbij werken als therapie.

Haar Tolstoy and the Purple Chair gaat over haar zevenenveertigste levensjaar — een jaar dat begon in de herfst van 2008, toen ze zich bewust uit de wereld probeerde terug te trekken, door elke dag een boek te gaan lezen. Vond ze bovendien dat ze zo’n boek meteen na lezing moest recenseren.

Deze uitgave is dan ook het boek bij een website.

En goed, dan heeft ze ook nog een gezin, met vier zoons, en zelfs een stiefdochter uit een eerder huwelijk van haar man, die weer thuis kwam wonen na een mislukte avontuur in Londen. Praktisch gezien bleven er daarmee gemiddeld zes uur op een dag over om te lezen en te recenseren — waarbij ze aanvankelijk zeker twee uur uittrok voor dat schrijven. 1

Tolstoy and the Purple Chair is alleen veeleer een wijdlopige autobiografie en familiegeschiedenis dan een boek om gericht leestips aan te ontlenen. De schrijfster gebruikt wat ze las allereerst om iets te verwoorden over wat er in haar eigen leven plaatsvond.

En dat kan ook goed trouwens, om het bestaan van haar site met besprekingen.

De oudste zus van Nina Sankovitch overleed jong aan kanker, en die dood had de auteur nog altijd niet verwerkt als ze haar leesproject begint. Ook al omdat ze zichzelf voorbij gehold was in de drie jaar nadien; in een drang om het verlies te compenseren, van de zus die haar zo zeer mee heeft gevormd.

Dat jaar van het magische lezen werd daarmee als een rustige sanatoriumkuur voor haar, zoals haar vader ooit volgde tegen TB, waarin andermans woorden vaak balsemend werkten.

En toen de kuur voorbij was, pakte de patiënte haar normale leven weer op. Gekalmeerd. En gelouterd.

Als dit boek dus iets wil, dan toch wel tonen dat het lonen kan om pauze te nemen uit het bestaan, en bijvoorbeeld lezen voor even het belangrijkste te laten zijn dat er bestaat. Hoeft dat waarschijnlijk echt niet met een boek per dag. Of met enkel op de zondagen een spannend boek, als toetje van de week, zoals Nina Sankovitch het deed. En al evenmin hoeft dat lezen publiek te gebeuren.

Al verrijkt het menig boek wel als daar nog eens met een ander over gepraat kan worden.

Nina Sankovitch, Tolstoy and the Purple Chair: My Year of Magical Reading
256 pagina’s
Harper Perennial 2012, oorspronkelijk 2011

1. Overigens was dit het enige gegeven waarbij ik mijn boeklog direct vergeleek met het hare; om de stille blijdschap vooral dat de meeste boeklogjes er gewoon in grofweg 20 minuten kunnen staan. [↩]