Clean ~ Virginia Smith

Van de drie boeken die ik in 2011 las over persoonlijke verzorging was dit de compleetste. Geen ander werk probeerde zo nadrukkelijk alles te vertellen van wat in de geschiedenis aan ideeën heeft bestaan over wat schoon is.

Geen ander boek negeert ook zo nadrukkelijk wat er in de twintigste eeuw aan spullen bijkwam om het lichaam te verzorgen; want daar bestaan juist wel andere geschriften over. Smith koos er slechts voor om uit deze periode de ideeën over hygiëne te behandelen; en dan vooral de uitwassen daarin; zoals die uit de Hitler-tijd.

Mooi zijn in dit boek vooral de feiten. Of die nu gaan over hoe de make-up-doos van een Egyptische schone eruit zag, tot hoe pas in de Gouden eeuw in de Nederlandse schilderkunst werd vastgelegd dat mensen elkaar ontluisden. Terwijl dit gedrag toch zelfs bij onze familieleden de apen voorkomt, en dus zeer eigen is aan ons soort dieren.

Virginia Smith ziet daarom ook éen constante in alle schoonheidsrituelen. Mensen verzorgen zich, of laten zich verzorgen, omdat ze zich daar beter van gaan voelen. Hang het allereerst van de mode en beschikbare technologie af hoe dit gebeurt.

Een andere constante die ik zie in dit boek is een impliciete kritiek op het Christendom. Omdat in dat geloof wel een erg grote angst voor het lichaam zit, en die door de eeuwen heen tot onbenul en enge vormen van repressie heeft geleid. Terwijl in een andere woestijnreligie als de Islam er bijvoorbeeld wel duidelijke reinigingsrituelen overgeleverd werden.

Alleen weet ik na al mijn lezen nog niet hoe vaak te vaak douchen is, bijvoorbeeld.

Virginia Smith, Clean
A History of Personal Hygiene and Purity

457 pagina’s
Oxford University Press, 2007