it is dochs oars, sûnt 2001

Collected Stories
John Cheever

Zesde leesproject van 2011 wordt een experiment, waarvan ik niet weet of dat tot het einde vol te houden is.

Al sinds ik de biografie van John Cheever las [1912 – 1982] wil ik namelijk zijn verzamelde verhalen herlezen. Maar in de Engelstalige uitgave die ik heb, zijn dat er liefst 61. En meer dan een verhaal lezen per dag is een zonde. Dus kost dat boek me zowiezo negen weken continue aandacht.

Maak ik de opdracht iets minder strikt, omdat lezen geen werk mag worden, en lees ik zes verhalen per week, dan kost het boek me ruim tien weken. Worden het er vijf, dan ben ik er bijna drie maanden mee zoet.

Dat is altijd veel tijd om met éen schrijver door te brengen, zonder die weg te kunnen leggen.

Misschien zou ik daarom eerst de negenentwintig verhalen moeten gaan lezen die in de bundel Verhalen staan; het boek waarmee de kennismaking met Cheever begon ooit, nu al weer zolang geleden. Dat maakt alles een stuk overzichtelijker. En daarna is altijd nog te beslissen of ik verder ga.

Tegelijk geldt bij dit leesproject meer dan ooit dat dit het uiteindelijk boeklogje moet dienen. Verhalenbundels zijn notoir moeilijk te bespreken. Laat staan als zo’n boek de beste verhalen bevat uit een hele schrijversloopbaan.

Door hier wekelijks tussenstanden door te geven, wordt het ook eens mogelijk elk verhaal afzonderlijk te beoordelen, zonder in algemeenheden te hoeven blijven steken.

[ volg al mijn gedachten bij John Cheever’s Collected Stories hier ]

Collected Stories | 1
John Cheever

Er kwam uit wat ik al vreesde. Meer dan vijf verhalen lezen van Cheever in een week wordt moeilijk. Dus zal ik waarschijnlijk hoogstens lezen wat in De verhalen in vertaling werd opgenomen, maar dan vanzelfsprekend in het Engelstalige origineel.

Anders ben tot in de herfst bezig met dit boek.

Negenentwintig verhalen in korte tijd lijkt me voldoende, tenminste om elk op zich te kunnen laten staan. Daar komt bij dat onder de 61 verhalen in de Collected Stories nogal wat meer uit de beginperiode van Cheever’s schrijverschap zijn. En dat vind ik niet meteen de meest boeiende fase.

Het kortverhaal was voor de Tweede Wereldoorlog en nog even daarna een geliefd genre in de VS. Al wie er een beetje vaardig in was, kon goudgeld verdienen door verhalen aan tijdschriften te slijten. Wel lijden zulke verhalen voor de lezer nu wat aan een formuledwang. Om ze verkoopbaar te maken, moesten ze lijken op wat al bekend was.

En ook Cheever’s allervroegste verhalen lijken naar een sjabloon geschreven te zijn.

Ik las deze week: ‘O City of Broken Dreams’, ‘Torch Song’, ‘The Season of Divorce’, ‘The Cure’, en ‘The Sorrows of Gin’.

In de Vintage uitgave met de oerteksten brengt mij dat op pagina 274. In de Nederlandste vertaling zou ik nog maar tot pagina 88 zijn gekomen.

De vonk, waarvan ik weet dat die later zeker zal overspringen, was er nog niet. Zelfs al begon Cheever vanaf ‘The Season of Divorce’ duidelijk zijn eigen toon en aanpak te ontwikkelen. En ook al is ‘Torch Song’ een klassieker die gauw eens genoemd wordt onder Cheever’s beste.

[ volg al mijn gedachten bij John Cheever’s Collected Stories hier ]

Collected Stories | The Enormous Radio
John Cheever

Opvallend genoeg ontbreekt in de Nederlandse verzameling van Cheever’s verhalen een vertaling van ‘The Enormous Radio’. Terwijl dat toch, in de Cheever-kunde, gezien wordt als de doorbraak. Dit ene verhaal, dat in 1947 in de New Yorker verscheen, heeft zelfs een eigen WikiPedia-pagina; anders dan vrijwel alle andere verhalen.

En zijn tweede verhalenbundel werd ernaar vernoemd. En de meeste verhalen daaruit worden wel opgenomen in de verzamelboeken. Terwijl John Cheever van zijn eerste verhalenbundel bijvoorbeeld later niets meer weten wilde.

Hij had in ‘The Enormous Radio’ dan ook ineens een barrière geslecht, door een geschiedenis te vertellen dat niet strak logisch en naturalistisch meer was. En toen dat niet op bezwaren leek te stuiten bij het grote publiek, moet hem dat een grotere vrijheid hebben gegeven dan er daarvoor bij het schrijven was.

In ‘The Enormous Radio’ krijgt een op het oog keurig gezin een nieuw radiomeubel thuisbezorgd. Dat apparaat blijkt alleen een wat hinderlijke eigenschap te hebben. In plaats gewoon de radiozenders door te geven, pikt het op wat er zich afspeelt in de andere appartementen van het gebouw waar het gezinnetje woont.

Dat is heel even leuk.

Een hedendaags verhaal met dezelfde strekking zou waarschijnlijk gaan over een computer, waarmee ineens te zien is wat alle webcams in de omgeving voor beelden opvangen. Maar, het is niet eens door dat gegeven, van die radio, dat ik het moeilijk vond om nu nog na te voelen wat dit verhaal Cheever heeft gebracht.

De vertelling, of hoe het verhaal verteld wordt, wijkt in de meeste details toch nog weinig af van hoe er verder geschreven werd voor de publiekstijdschriften, indertijd. Het blijft op veel punten voor mij een tijdgebonden genrestuk.

Op die magische radio na dan, en misschien ook het einde.

[ volg al mijn gedachten bij John Cheever’s Collected Stories hier ]

Collected Stories | The Day the Pig Fell into the Well
John Cheever

Na een kleine drie weken te hebben omgepakt met de verhalen van John Cheever, is me éen en ander duidelijk geworden.

Allereerst deugt zo’n leesproject alleen voor dikke boeken uit éen stuk, met een constante strekking. Geforceerd een verhalenbundel doornemen, betekent slechts dat ik op momenten zo’n afgeronde tekst misschien wel lees, maar dat er niets tot me doordringt. En dat zal bij een essaybundel niet anders gaan.

De afgelopen zes dagen las ik drie verhalen van Cheever, de week daarvoor twee. Dat was in een normaal tempo. En daarom ontsla ik mijzelf van de plicht die Collected Stories in heel korte tijd uit te lezen.

Ik zie wel hoe het loopt, en sluit dit project niet af. Zal er waarschijnlijk ook wel éen keer in de week op terugkomen.

Er is namelijk nog iets anders. Hoe meer Engelstalige originelen ik lees die niet tot 29 uitverkoren titels horen in De verhalen, hoe vreemder de keuze van de samensteller me wordt.

Was het eerst al raar om te moeten merken dat ‘The Enormous Radio’ ontbrak. Vond ik het ditmaal vreemd te moeten merken dat ‘The Day the Pig Fell into the Well’ aan het Nederlandse publiek onthouden is. Dat is toch een heel prettig melancholisch verhaal, over een familie die herinneringen ophaalt aan de vakanties in hun zomerhuis, tijdens de nog zo onschuldige dagen voor de Tweede Wereldoorlog.

Ambitieus is het verhaal bovendien. Het telt vele personages. En Cheever probeert te balanceren tussen de lach van de vakantieherinneringen en de treurnis van hun verdere levensloop.

Daar slaagt hij vervolgens wonderlijk wel in.

Geen wonder dat er een uitgave van zijn verhalen bestaat met ‘The Day the Pig Fell into the Well’ als titel.

[ volg al mijn gedachten bij John Cheever’s Collected Stories hier ]

Collected Stories | O Youth and Beauty!
John Cheever

Ik kan met vrij grote zekerheid aanwijzen welk verhaal van John Cheever me het eerst tot een bewonderaar maakte. Dat is door ‘O Youth and Beauty!’, dat in Nederlandse vertaling ‘O jeugd en schoonheid!’ heet.

In de Nederlandse bundel Verhalen, die ik vanaf nu misschien beter bloemlezing kan noemen, is dit het zesde verhaal. In de Collected Stories het achttiende. En omdat in beide boeken de inhoud min of meer chronologisch is, wordt meteen duidelijk naar welke periode de voorkeur van de bloemlezers uitging.

‘O Youth and Beauty!’ gaat over een man, Cash Bentley, die ooit een gevierd atleet was, tijdens zijn highschool-jaren, en nu op leeftijd komt. Zijn haar dunt uit. En er is meer van hem, vooral om zijn middel. Maar op feestjes in de buitenwijk, waar iedereen woont, wil hij, als er eenmaal wat drank inzit, best nog eens tonen het nog te kunnen. Dan wordt het meubilair in de huiskamer verschoven, en springt hij over banken en stoelen, als waren dat de horden uit zijn jeugd.

Op een dag valt hij, om er een been bij te breken. En dan lijkt hij het op te geven. Tot er eenmaal, alsnog een ultieme poging volgt weer over het huisraad te racen.

En het zal niet eens gevoel voor literatuur zijn geweest, waardoor dit verhaal me zo aanspraak. Er speelde domweg mee dat ik zelf een atleet was. Met blessures die het soms tijden onmogelijk maakten om op niveau te sporten.

Uiteindelijk heeft literatuur me veel geleerd over dat soort teleurstellingen. En dan niet omdat precies beschreven werd wat ik voelde, maar omdat blijkbaar iedereen dat soort intense emoties doormaakte.

[ volg al mijn gedachten bij John Cheever’s Collected Stories hier ]