Varend eiland ~ J. Slauerhoff
Nut hebben bijboeken lang niet altijd, voor een liefhebber van het hoofdwerk van een auteur. Maar als zo’n afgeleide uitgave er eenmaal is, kan het bestaan daarvan wel gaan jeuken.
Ofwel, eigenlijk had ik niet veel lust om Een varend eiland van Jan Slauerhoff [1898 — 1936] te lezen. Mocht de samensteller dit boek nog zo zeer een autobiografie in brieven hebben genoemd.
Brievenboeken vallen nu eenmaal tegen 99 van de 100 keer. Als leeservaring. Waarmee niets gezegd zei over het nut van het bestaan van zo’n boek.
En tegelijk was het ook onmogelijk om deze recente uitgave te negeren. Al riep dit boek wel direct de vraag op of er nog ander origineel werk van Slauerhoff in druk is op het moment. Want terugkijkend naar mijn eigen leesgeschiedenis, dan valt me nu pas op hoe makkelijk het toen was, begin jaren tachtig, om zijn boeken te pakken te krijgen. Het Verzameld proza en de Verzamelde gedichten waren nog gewoon in de handel indertijd.
Wat toch opmerkelijk mag heten voor een Nederlands auteur die toen al een kleine vijftig jaar dood was.
Jan Slauerhoff schat ik gemakshalve in als een schrijver die bij slechts éen periode van mijn leven hoorde — van toen ik zelfs altijd een bloemlezinkje uit zijn gedichten bij me droeg. Die tijd ligt al even achter me. Herlezing van Slauerhoff’s werk blijft mede daarom uit. De herinnering is te goed; om de intensiteit. En het nogmaals lezen kan boeken ook heel makkelijk stuk maken.
Was wel nieuw wat in Een varend eiland stond. Kon een omtrekkende beweging me misschien iets meer duidelijk maken of herlezing van de echte boeken ondertussen weer mocht.
Werd alleen wel een vraag of de opgenomen brieven vooral de man Slauerhoff zouden tonen, en of er niet ook nog wat van de schrijver zichtbaar zou zijn.
En helaas gaat dit boek vooral over de wederwaardigheden van de man in eigen woorden. Wat me bij schrijvers doorgaans niet zo heel veel interesseert. Speelde bij Jan Slauerhoff weliswaar mee dat hij veel reisde. Alleen was de man nu net scheepsarts geworden om een rustig baantje te krijgen, waardoor er veel tijd zou zijn om te schrijven.
Dus als het in de brieven over zijn schrijfwerk gaat, is dit doorgaans al af.
Weetjes die ik terloops nog wel meepikte: Slauerhoff was 1,84 lang. En hij meldde aardig Fries te kunnen spreken, en amper te kunnen schrijven. Over hoe het met zijn Liwwadders stond evenwel geen woord.
Een negatief oordeel kwam dan weer van de samensteller van het boek, die constateerde dat Slauerhoff nogal eens raffelde — niets eens alleen met de brieven — altijd kampend met tijdtekort; mede om zijn eeuwige ziekten.
Samensteller Hein Aalders bedankt in dit boek omstandig de uitgever Vic van de Reijt; mede omdat deze lang zo actief was om het scheppende werk van Jan Slauerhoff in druk te houden. Ook nu nog zijn enkele van de originele boeken dus gewoon in de reguliere handel te krijgen, plus de Verzamelde gedichten en een verzameling van de verhalen. Waardoor het Een varend eiland gelukkig niet de enige actueel te verkrijgen uitgave van Slauerhoff is, zoals ik even vreesde. Want uiteindelijk blijft dat toch allereerst een bronnenboek, voor lezers die de auteur toch al zo liefhadden dat daarmee alles uit diens leven van belang zou kunnen zijn.
En zo verliefd worden op deze schrijver zal toch eerst door een gedicht moeten komen, schat ik zo in, of een verhaal, of een roman.
RSS feeds