Devil’s Cup ~ Stewart Lee Allen

Dit is geen reisboek, want het is de auteur overal maar om éen ding te doen. Koffie. En tegelijk is dit ook geen monografie over de geschiedenis van die o zo verslavende drank. Daarvoor biedt het boek toch te veel reisverslag en persoonlijke belevenis van de auteur. Overigens zonder dat de lezer die deze man nu weer heel goed leert kennen.

The Devil’s Cup vormt daarmee bijna een genre op zich. Noem het maar een humoristische monomanie. Het is het boek van een enthousiasteling die de moeite neemt het onderwerp van zijn belangstelling tot aan de vaagste bron te onderzoeken, en die alles tot in de miniemste details wil weten. Waardoor Stewart Lee Allen ondertussen bijvoorbeeld ook verstrooid een oorlogje binnenwandelt, als Eritrea en Jemen vechten op wat eilandjes in de Rode Zee.

Koffie heeft zijn oorsprong in Ethiopië, maar verspreidde zich vooral via Mokka, in het tegenwoordige Jemen. Koffie is daarmee vanouds een hoogst islamitische drank. Verspreiding in Europa liep waarschijnlijk ook vooral via de Turken.

Allen dist telkens prachtige historische anekdotes op om dit te staven — vaak ook nog op de plaats zelf — waarvan de meeste mij later bedacht lijken, om de populariteit van koffie te kunnen verklaren. Maar dit doet er niet toe. Geschiedenis is heel goed te vertellen aan de hand van een voorwerp, of zelfs een drank. En koffie bleek daarbij een wel zeer dankbaar onderwerp.

Verder maakte de auteur alleen al benieuwd naar de verschillende methoden waarop koffie gezet wordt. Of dit nu van de bladeren van de koffieplant is, zoals alleen de ouderen in Harare dat nog doen, van de hele bes, met kardamom, of zonder, in een Wener koffiehuis en een Parijzer café, danwel in een Starbucks.

Goed, éen ervaring van Allen riep geen verlangens op om zelf na te volgen. Hij heeft ook geprobeerd om in de VS, zijn geboorteland, te peilen wat de kwaliteit van de koffie was in de doorsnee diner. Maar daarbij ging het hem er al om de slechtste kop denkbaar te vinden.

En het is ook door dit laatste hoofdstuk dat het boek het kwalificatie ‘aanbevolen’ net misloopt, hoe zeer ik ook genoten had van alle pagina’s daarvoor. Stewart Lee Allen wist helaas niet goed hoe hij een einde aan zijn boek moest maken. Dus was het lezen me als het drinken van een heerlijke kop koffie, met nogal wat bezinksel in de laatste zure teug.

Stewart Lee Allen, The Devil’s Cup
Coffee, the driving force in history

231 pagina’s
Canongate 2000, oorspronkelijk 1999