Bike! ~ Richard Moore & Daniel Benson

In Bike! staat een foto van de fiets waarop Eddie Merckx nog eens een werelduurrecord trapte in 1972. En die foto is op zichzelf niet eens zo heel bijzonder. De fiets staat er in profiel op afgebeeld; bijna in een plat vlak vanwege de witte achtergrond, zoals het hoort op foto’s van fietsen; met het voorwiel naar rechts, zodat ook de versnellingen goed te bekijken zijn;

Al stelt de aandrijflijn bij een baanfiets nu net niets voor.

Aan de fiets valt verder vooral op dat er veel moeite gedaan is om overal gaten in te boren; tot in het stuur aan toe. Elke gram gewichtsverlies telde bij de recordpoging. Merckx fiets woog uiteindelijk niet meer dan een luttele 5,5 kilogram.

Ik heb achterwielen die alleen al zo veel wegen, vanwege de naafversnelling daarin.

De foto in Bike! is bovendien genomen lang nadat de recordpoging plaatsvond. De verf op het kader bladdert waar de merknaam staat. De zijden lichtgewicht tubes zijn nooit van de wielen losgeweekt, en wat er nog kleeft lijkt een restant. Want vanzelfsprekend zijn de banden leeg.

Deze fiets is een relikwie. Zoals er meer fietsen bestaan die relikwieën werden. En niet alleen fietsen. Tal van voorwerpen zijn in de geschiedenis heilig verklaard omdat een toevallige menigte er iets bijzonders in zag. De musea staan er vol mee.

Ik heb de fiets van Merckx dan ook een tijdje bekeken.

En als dit boek nu iets meer had uitgelegd over de mechanisme waarom we sommige technologie willen heiligen — want bij het fietsen is het toch echt die motor die het eerst doen moet — dan ware Bike! mij aanmerkelijk beter bevallen.

De uitgave werd me aanbevolen als koffietafelboek, met fijne fietsporno, alleen behoort de uitgave niet tot dat genre. Er staat te veel tekst in, en grote foto’s van fietsen waar het lang naar kijken is ontbreken vrijwel geheel. Dus staan er te weinig echte verhalen in.

In plaats daarvan biedt het boek een soort encyclopedisch overzicht van beroemde racefietsmerken, en over enkele fabrikanten van fietsonderdelen; zoals mijnheer Campagnolo.

Niet altijd is de geschiedenis daarbij een vertelling. Soms wordt niet meer geboden dan een interview. En hoewel die tekst regelmatig zeer informatief is, klinkt er toch ook geen enkele kritiek in door. Als ware het dat elk artikel gesponsord is door zo’n fabrikant. Wie extra betaalde, kreeg een paar bladzijden meer.

Dus moet ik er na lezing vanuit gaan dat alle fietsmerken even innovatief zijn, en geweldig — al hebben sommige wat meer geschiedenis. Wat best nog waar kan zijn ook, omdat degene die de fiets berijdt nog net een tikje belangrijker is voor de uiteindelijke prestatie.

Tegen de verheffing van een fiets tot relikwie spreekt alleen al dat een professionele wielrenner er tegenwoordig verschillende per seizoen verslijt.

Richard Moore & Daniel Benson, Bike!
A Tribute to the World’s
Greatest Cycling Designers
352 pagina’s
Aurum Sport, 2012