Opdracht van de politiek ~ Dirk de Schutter
Dit boekje biedt de weerslag van de eerste Hannah Arendt-lezing, zoals die in 2006 in Nijmegen werd gehouden. Ik heb het tamelijk blind uit een bibliotheekcatalogus gekozen, omdat het als een mij onbekende publicatie bij de auteur Hans Achterhuis vermeld stond.
Maar Achterhuis was ditmaal slechts co-referent.
Belangrijkste spreker bleek Dirk de Schutter te zijn geweest; en dat is niet iemand waarvan ik nog eens iets uit mijzelf zal lezen. De man denkt nogal slordig, en misschien daardoor opvallend schril en extreem. Het was zelfs een straf hem bezig te zien de denkbeelden van de filosofe Arendt uit te leggen, zoals die bijvoorbeeld beschreven staan in Origins of Totalitarianism. Wat hij daar aan eigenheid inlegde, klonk mij in de oren zoals een haperend krijtje op een schoolbord piept.
Achterhuis blijft beleefd in zijn reactie op die lezing. Dodelijk beleefd. Dat was dan nog wel aardig om te lezen.
Zoals Achterhuis eerder betoogde in Politiek van goede bedoelingen reikt Arendt ons nuttige middelen aan om onderscheid te maken in wat overheden allemaal aan het doen zijn. Om gradaties van erg aan te brengen, zoals ik dat zelf altijd wat gemakzuchtig formuleer. Alleen door ziend te kijken, zijn we tot adequate reacties in staat. Dit klinkt als het intrappen van een open deur. Maar alleen diagnoses die gebaseerd zijn op kennis van de symptomen, leveren iets op — en die vereisen wel een vaardigheid om te weten waarop te letten. Hannah Arendt heeft bijvoorbeeld ooit een heel bruikbaar onderscheid aangebracht in de verschillen tussen machtsuitoefening en geweld. En hoewel haar denkwijzen een groot nut hebben om tot eigen inzichten te komen — Achterhuis raakte ooit zelfs verliefd op haar ideeën — zijn ze toch ook weer niet geheel zaligmakend.
De Schutter verklaart haar misschien wel al te zeer heilig, dat is ook een probleem.
RSS feeds