Politiek van goede bedoelingen ~ Hans Achterhuis

► door: A.IJ. van den Berg

Dit essay van de filosoof Achterhuis is van even na de luchtoorlog tegen Kosovo, eind jaren negentig. Toen Nederland zich van de ene dag op de andere ineens in een oorlog bevond, elders in Europa. Dit gaf Achterhuis aanleiding genoeg om zich af te vragen waarom hij die betrokkenheid instinctief afwees.

Welke doelen werden er eigenlijk nagestreefd met die vijandelijke inmenging? Hoeveel daarvan waren enkel holle retoriek? Bühnepraat, en anders niet…

En wat werd er dan wel met die oorlog bereikt? Of anders gezegd, wat waren precies de negatieve gevolgen?

Achterhuis baseerde zich in dit essay vooral op het werk van Hannah Arendt, en Machiavelli. Al blijkt hij ook nog aardig wat prijzenswaardigs aan een boek van de geschiedtheoreticus Ankersmit te kunnen ontlenen. En met dit filosofische instrumentarium ontleedt hij dan onbarmhartig de uitspraken van de boven ons gestelden, om zo het doorgaans totale gebrek aan visie dat daar uitspreekt aan te kunnen tonen.

In die zin is dit een somber stemmend boekje. Politiek is de showbusiness van de lelijkerds en de talentlozen, ik heb dat hier vaker betoogd. Maar het blijft pijnlijk om te zien hoe die lelijkerds en talentlozen zich het nieuws inwringen als zij iets hebben waarmee zij zich daarmee kunnen profileren als krachtige persoonlijkheid.

Maakt niet uit als daarmee internationale verdragen eenzijdig worden opgezegd. Maakt niet uit als daardoor elders doden gaan vallen.

En zelfs als politieke liefdadigheid wel goede bedoelingen heeft, dan nog kent die smerige kanten, al was het maar door de afhankelijkheid die het kweekt.

Zo bekeken laat Achterhuis ook zien welke mechanismen zullen hebben gespeeld bij de beslissing van Balkenende’s CDA om mee op kruistocht te gaan met die wedergeboren Christen uit het Witte Huis. Of hoe de retoriek ontstaat die ons kabinet nu weer bezigt om een langer verblijf in Uruzgan te rechtvaardigen, zonder dat daarbij ooit wordt uitgelegd hoe lang de stammenstrijd in die regio al woedt. Want Afghanistan is een bedacht land, maar geen politicus die zich ook maar enige rekenschap geeft van dat gegeven.