What’s New? ~ Jaap Cohen
Bij een bundel met materiaal dat elders al eens eerder werd gepubliceerd, luidt de vraag altijd: voegde het nog iets aan de inhoud toe om de losse delen te verzamelen?
En dan is het antwoord toch een aarzelend ‘neen’, bij What’s New? van Jaap Cohen. Terwijl het idee achter dit boek een goed idee blijft; afhankelijk van de context weliswaar.
Cohen plaatste voor het dagblad NRC Next geregeld een actueel nieuwsfeit naast een daarmee vergelijkbaar historisch gegeven. Opdat de parallellen of juist de verschillen tussen beide daarmee duidelijk zouden worden.
In een krant werkt zoiets goed. Ook al omdat vrijwel iedereen, doorgaans bij gebrek aan kennis, in discussies zo makkelijk zijn of haar gelijk aan de geschiedenis probeert te ontlenen. Zodat bijvoorbeeld politici, of politieke partijen, heel makkelijk met voorgangers vergeleken worden waarvan iedereen weet dat die niet deugden.
En morgen is er altijd weer een nieuwe krant. Maar in een boek verzameld, valt ineens op dat een actualiteit uit bijvoorbeeld 2008 ondertussen wel erg belegen kan overkomen. Dat mensen zich daar toen druk over maakten… Waardoor vervolgens ook de historische parallel iets willekeurigs krijgt.
Dus was het nogal toevallig als ik iets las in What’s New dat me nu nog aansprak.
Zo schonk Cohen aandacht aan het boek Veranderd getij, dat aanvankelijk niet uit mocht komen van de financier, Rijkswaterstaat. Op boeklog is nog over deze zaak geschreven. Alleen had Jaap Cohen een wel heel veel fraaie parallel gevonden. Omdat ook de Nederlandse Spoorwegen [NS] ooit een gedenkboek gefinancierd heeft. En de schrijver daarvan, A.J.C. Rüter, er daarin niet omheen kon te beschrijven hoe nauw NS in de eerste oorlogsjaren had samengewerkt met de Duitse bezetter. En de treinen die de Joden naar de concentratiekampen brachten, reden op tijd.
Daar was de Spoorwegen niet zo over te spreken. Mede omdat de opdrachtgever in de directie graag had gezien dat diens rol in de landelijke Spoorwegstaking later nog eens mooi zou worden uitgelicht. Dus bleef publicatie van Rijden en staken lang uit.
Geschiedschrijving in dienst van een overheidsinstelling — begin er niet aan. [31]
Zo schrijft Cohen dan. Wat mij betreft meteen de beste aanwijzing is die te geven valt bij het lezen van herdenkingsboeken, die zulke instanties desondanks blijven financieren. Voor een goed begrip geldt nu eenmaal dat minstens zo belangrijk is om te kijken wat niet in een boek terechtkwam, dan wat er allemaal wel in prijkt.
Cohen behandelde verder onder meer de publicatie het rapport van de Commissie Davids, over de Nederlandse oorlogsmisdaad om met de Amerikanen mee Irak binnen te vallen; zonder dat de VN daar steun aan gaf. Dat rapport verdween ondertussen in een la; anders dan Jaap Cohen nog hoopte.
Hij vergeleek deze publicatie namelijk nog in positieve zin met die van de Excessennota, over de koloniale oorlog in Indonesië. Waarvan Cohen het jammer achtte dat de inhoud zo gauw uit het publieke bewustzijn verdween.
Hoezeer de boven ons gestelden zich van propaganda bedienen, is dan ook iets dat telkens weer moet worden uitgelegd.
Thans zijn wij opnieuw in oorlog. Waarbij het rapport van de Commissie Davids er enkel voor gezorgd heeft dat ‘onze jongens’ de vijand wel bombarderen in Irak, maar dezelfde vijand in buurland Syrië met rust laat; omdat daartoe het Volkenrechtelijk mandaat zou ontbreken.
Dus doden ‘de onzen’ in een buitenland ver weg Islamieten met zeer duidelijke ideeën over hun ware geloof — terwijl ik nog nergens een goede verklaring heb gelezen waarom zij dit zouden moeten.
RSS feeds