Literaire smaakmakers ~ Ed van Eeden

Zijn uitgeversverhalen leuke verhalen? Soms wel, maar misschien alleen als erin benadrukt wordt dat ook uitgeven maar mensenwerk is. Iedereen voelt toch een prettig soort leedvermaak als een uitgever hooghartig iets afwijst dat elders dan ineens wel een succes wordt. Terwijl er zo veel meer manuscripten zijn die volkomen terecht worden afgewezen. Tegelijk kent niemand het recept voor een bestseller, en daarom komen er jaarlijks helaas honderden boeken op de markt die niets meer brengen dan een gelijkenis op een voorbeeld dat wel succesvol was.

Ed van Eeden interviewde voor warenhuis De Bijenkorf een groot tal Nederlandse uitgevers, en stelde aan de hand van die gesprekken een top honderd van boeken op met een verhaal. Die lijst was in zoverre interessant dat nu toch eens toegelicht werd waarom sommige boeken ineens opdoken, even massale belangstelling genoten, en er vervolgens nooit meer iets van zo’n auteur vernomen werd. Tegelijk had ik betrekkelijk weinig van die honderd titels gelezen. Dat waren dan ook veelal bestsellers, of boeken die elders enorm verkochten maar hier opmerkelijk weinig deden. Blijkbaar keer ik me instinctief af van wat iedereen al leest.

Maar, misschien omdat dit boek tien jaar oud is, valt ook op hoe weinig van de opgenomen titels nu nog weleens genoemd worden.

Meer had ik zelf aan de feitjes die Van Eeden op nam in zijn inleidende essay, of waar de uitgevers mee kwamen. Zoals dat van vertaalde romans gemiddeld slechts 1200 exemplaren verkocht worden in Nederland; ongeacht de schrijver. Of dat ik ontdekte hoe waar mijn opmerking ooit was, in een discussie over Harry Mulisch met een Duitse, dat het leek of zij een heel ander boek gelezen had. De ontdekking van de hemel is in vertaling wel degelijk aanzienlijk ingekort.

En terecht.

Ed van Eeden, Literaire smaakmakers
Uitgevers en hun favoriete boeken
Ingeleid door Martin van Amerongen
160 pagina’s
Magazijn De Bijenkorf, 2000

Wisecracks, oneliners en wijsheden ~ Ed van Eeden

Eén keer eerder heb ik op dit boeklog een werkje besproken dat was samengesteld door een parasiet. Ene Gerd de Ley vistte wat leuke uitspraken van Herman Brusselmans bij elkaar, en maakte daar een boekje van.

Dit boekje van Ed van Eeden is ook zoiets. Al vermoed ik, gezien de bibliografie achterin, dat Van Eeden het zelfs nog driester heeft aangepakt, en gewoon wat buitenlandse boeken met leuke uitspraken plunderde om die na in het Nederlands te vertellen.

En ach, ik zal daar niet over zeuren. Mensen moeten ook leven. Er worden jaarlijks duizenden boeken uitgebracht die weinig meer zijn dan het navertellen van wat elders al beter staat. De kranten hier parasiteren voor hun nieuws grotendeels ook op persbureaus, en voor hun opinies over ontwikkelingen buiten Nederland op een paar grote dagbladen elders.

Ik voel me bijna dom om liever zelf te willen nadenken.

Dus, gezien al deze overwegingen was het vooral spijtig dat Van Eeden vooral wisecracks navertelde die ik al kende. Alles wat Churchill zei? Dat kende ik al. Net als de woorden van Shaw. Of Wilde. Dorothy Parker. Want ja, veel Nederlanders worden er niet in geciteerd.

Bovendien is van een heel tal uitspraken in dit boekje inmiddels bewezen dat ze nooit zo gezegd zijn.

Desondanks valt er door de samensteller weinig te verknoeien aan zo’n boekje als dit, en is het bij tijden ook gewoon leuk.

Ed van Eeden, Wisecracks, oneliners en wijsheden
1002 afmakers voor de erudiete conversatie
303 pagina’s
Rainbow Pockets, 2002