Literaire smaakmakers ~ Ed van Eeden

Zijn uitgeversverhalen leuke verhalen? Soms wel, maar misschien alleen als erin benadrukt wordt dat ook uitgeven maar mensenwerk is. Iedereen voelt toch een prettig soort leedvermaak als een uitgever hooghartig iets afwijst dat elders dan ineens wel een succes wordt. Terwijl er zo veel meer manuscripten zijn die volkomen terecht worden afgewezen. Tegelijk kent niemand het recept voor een bestseller, en daarom komen er jaarlijks helaas honderden boeken op de markt die niets meer brengen dan een gelijkenis op een voorbeeld dat wel succesvol was.

Ed van Eeden interviewde voor warenhuis De Bijenkorf een groot tal Nederlandse uitgevers, en stelde aan de hand van die gesprekken een top honderd van boeken op met een verhaal. Die lijst was in zoverre interessant dat nu toch eens toegelicht werd waarom sommige boeken ineens opdoken, even massale belangstelling genoten, en er vervolgens nooit meer iets van zo’n auteur vernomen werd. Tegelijk had ik betrekkelijk weinig van die honderd titels gelezen. Dat waren dan ook veelal bestsellers, of boeken die elders enorm verkochten maar hier opmerkelijk weinig deden. Blijkbaar keer ik me instinctief af van wat iedereen al leest.

Maar, misschien omdat dit boek tien jaar oud is, valt ook op hoe weinig van de opgenomen titels nu nog weleens genoemd worden.

Meer had ik zelf aan de feitjes die Van Eeden op nam in zijn inleidende essay, of waar de uitgevers mee kwamen. Zoals dat van vertaalde romans gemiddeld slechts 1200 exemplaren verkocht worden in Nederland; ongeacht de schrijver. Of dat ik ontdekte hoe waar mijn opmerking ooit was, in een discussie over Harry Mulisch met een Duitse, dat het leek of zij een heel ander boek gelezen had. De ontdekking van de hemel is in vertaling wel degelijk aanzienlijk ingekort.

En terecht.