Lifelong Interest ~ E.H. Gombrich
Sommige boeken zijn haast niet anders dan een reeks goede TV-programma’s. Opvallend dat ik vooral deze associatie overhoud aan de gesprekken die Didier Eribon voerde met de kunsthistoricus Ernst Gombrich.
Goed, dan past er in een boek veel meer tekst dan in een TV-uitzending; omdat het altijd zo veel tijd kost om al die woorden uit te spreken. En dan kan een uitzending over een kunsthistoricus meer illustraties kunnen bieden dan een boek, zonder dat dit stoort.
Maar het effect van dit boek was hetzelfde als wanneer ik ontspannen naar een reeks interviews met Gombrich op televisie had gekeken. Ik ben ineens even goed geïnformeerd over diens leven, en zijn opvattingen. Al te diep groef dat verder niet. En tegelijk kostte het allemaal geen enkele moeite de informatie tot mij te nemen. Ik sloeg dit boek verkwikt dicht, klaar voor een volgende episode in mijn leven.
Meest opvallende kennis die ik aan de interviews overhoud is dat Gombrich bevriend was met Karl Popper. En dat hij nog een grote rol gespeeld heeft bij de totstandkoming van The Open Society and its Enemies.
De correspondentie daarover werd in de oorlog op microfilm verstuurd. Dat scheelde gewicht.
En misschien dat de zielverwantschap tussen Popper en Gombrich voor mij verklaart waarom ik de laatste altijd zo graag heb gelezen. Er zit een nuchterheid in zijn werk, die zo prettig afwijkt van wat andere kunsthistorici presteren. Hij heeft geen ideologie te verkopen, die hem tot profeet zou maken; of misschien zelfs tot god.
Art does not exist, only artists do.
zo schreef hij als eerste zin van het boek The Story of Art.
Mooi aan de interviews was ook dat Gombrich uitgebreid inging op de visie van een kunsthistoricus als Panofsky; die met diens iconografie ontstellend veel invloed heeft gehad op het vak. Maar al dat geïnterpreteer, en dat zo moeizaam naar symbolen zoeken in schilderijen uit de Nederlandse Gouden Eeuw, vond Gombrich al gauw te vergezocht.
Misschien wordt het tijd eens iets van het hele oeuvre te herlezen.
RSS feeds