Lekker fris! ~ Mayke Groffen
Waarschijnlijk onthoud ik van dit boek vooral dat Tampax al in 1938 reclame maakte voor tampons — in het katholieke damesblad Libelle nota bene. Want dat is zo’n feitje dat zich onmiddellijk in het geheugen hecht, omdat het me verraste.
Shampoo is nog maar even op de markt. Voorheen volstond zeep wel.
Andrélon is een merk dat door de kapper André de Jong werd bedacht. De schubben die elke haar heeft, zijn nog altijd zichtbaar in de vormgeving van de flessen.
Staan er nog tientallen feiten meer in dit boek. Maar Lekker fris! is toch allereerst een zedengeschiedenis over hoe Nederland in de twintigste eeuw dacht over hygiëne. En daarmee werd het een boek vol meningen. Dat, omdat wij sommige van die opinies nu ouderwets vinden, zo niet volslagen belachelijk, benadrukt dat wat normaal is niet noodzakelijkerwijs ook normaal blijft.
Mayke Groffen ging daarbij prettig systematisch te werk. Ze begint met een hoofdstuk over de ideeën die er leefden over de verzorging van het hoofdhaar. En ze eindigt het boek met een hoofdstuk over de benen en voeten.
Daar tussen komt alles langs. Van oksel tot aars. Van mond tot kruis.
Waarbij dan weer opvalt dat de geschiedenis meestal over vrouwen gaat. Slechts het hoofdstuk over snorren en baarden is exclusief domein van de man.
Dit boek werd uitgebracht ter begeleiding van een tentoonstelling, in het Historisch museum Rotterdam. Die achtergrond valt helemaal niet op — of hoogstens dat ik zien kan dat de schrijver nagedacht heeft over wat er nodig is aan educatie van de lezer. Ook staan er prettig veel plaatjes in.
En Lekker fris! is prettig concreet — zelfs al haalde ook Goffen veel van haar ideeën over hoe het vroeger was uit etiquetteboeken, of werkjes met een opvoedende strekking.
Mij beviel vooral het evenwicht in deze uitgave. Zelfs bij de geschiedenissen die ik wel kende, zoals die van het scheermes, waren er wel illustraties die iets nieuws brachten. En hoewel geschiedenis altijd treurige misverstanden uit het verleden toont, bleef er lucht in het boek.
RSS feeds