Muizenhol ~ Ronald Havenaar
Normaal houd ik me verre van secundaire literatuur over romans en hun schrijvers. Zelf de roman lezen, geeft mij daar de beste mening over. En inmiddels ben ik oud en eigenwijs genoeg te durven laken wat iedereen ten onrechte geweldig noemt.
Komt nog bij dat de meeste secundaire literatuur volgens een vaststaand stramien geschreven lijkt te worden. Óf het leven van een schrijver wordt op amateurpsychologische wijze naast zijn werk gelegd, en dat zou dan het mirakel moeten verklaren. Óf iemand gaat de meesterwerken van een ander knullig navertellen in een beschamende hompelstijl.
Dit gebeurt natuurlijk altijd uit bewondering en met de beste bedoelingen. Maar het levert immer weerzinwekkend proza op.
Dat ik me dan toch aan dit werk waagde, had twee redenen. Allereerst hoopte ik dat Havenaar het werk van Hermans beter gelezen had dan ik, zodat hij me misschien op onbekende pareltjes zou kunnen wijzen. Anderzijds was dit boek er weer éen van een euro op de braderie; pik in, het wordt zomer.
Havenaar blijkt een naverteller en een opsommer te zijn. Origineel aan zijn aanpak is nog wel dat hij het werk van W.F. Hermans via thema’s ontleedt, en niet boek voor boek langsgaat.
Centrale these daarbij luidt dat Hermans een van Neerlands’ beste schrijvers is, omdat hij zo geweldig goed over Nederland heeft geschreven. Ofwel, volgens Havenaar, diens ergernissen en afkeren zo uitmuntend onder woorden heeft gebracht. De biograaf onderbouwt dit idee vervolgens door overal de citaten weg te sleuren die hem helpen in zijn betoog; maakt niet uit of die uit de boeken komen of uit Herman’s leven zijn.
Dat heeft iets merkwaardig ontluisterends. Want, zo bijzonder zijn die ideeën niet, eenmaal uit hun context losgeweekt, en bovendien interpreteert Havenaar naar mijn idee weleens wat onnozel. En, ik kan het niet genoeg herhalen, alleen maar bewijsjes aanvoeren voor een these onderbouwt die niet. Pas tegenvoorbeelden tonen de kracht aan van een idee.
Nee, de conclusie moet toch weer luiden: er gaat toch niets het kunstwerk in zijn geheel; zonder dat de blik daarop vertroebeld wordt door bewonderende interpretatoren.
RSS feeds