Geef die mok eens door, Jet! ~ Heere Heeresma
Kan ik nog zo mijn best doen om bij te houden wat ik lees. Boeklog biedt daar alleen geen reëel beeld van. De boeken waarvan ik pagina vijftig al niet haal, worden nooit eens besproken hier.
Op de boekenweekgeschenken na dan — want daarmee ben je op pagina vijftig al te ver op streek.
Dus spreek ik me zelden uit over boeken die me te slecht waren om te willen uitlezen. En van de weeromstuit bedrijf ik hier ook nooit cabaret, ten koste van een auteur, door een onmogelijke uitgave nog eens flink te beklagen.
Blijkt nu ineens dat ik daardoor toch ook de oefening mis om van een nogal slecht boek uit te gaan leggen wat daar precies zo slecht aan is.
En de roman Geef die mok eens door, Jet! van Heere Heeresma is nu net een vrij belachelijk geval, dat merkwaardig ver in de tijd achtergebleven lijkt. Enkel Bernlef’s ooit op boeklog gesignaleerde Pianoman leek net zo dom door de merkwaardige eigen fantasietjes van de auteur.
Er was geen andere reden om deze roman te lezen dan dat er van Heeresma inmiddels een brievenboek uit is, in de ooit zo prestigieuze reeks privé-domein. Die uitgave intrigeert me. Alleen weet ik inmiddels te goed dat brievenboeken altijd tegenvallen. Zulke bijboeken blijven hoogstens overeind als niet de hoofdboeken van zo’n schrijver al voor een hoop goodwill hebben gezorgd.
En wat ik precies van Heere Heeresma vond als auteur, wist ik eigenlijk niet. Mijn leeservaringen waren te wisselend geweest.
Daarop bleef weinig anders over dan om er toch weer eens een boek bij te pakken van de man.
Geef die mok eens door, Jet! heet dan een pikareske te zijn — een roman over de olijke streken van iemand die niet helemaal deugt, maar aan wie toch veel te vergeven valt. En mogelijk zijn inmiddels door romans als American Psycho, met zijn lustig moordende hoofdpersoon, mijn ideeën over dit genre wat verschoven. Heeresma’s boek bleek namelijk nogal klein te zijn in bestek, en ook wel heel klein in uitvoering.
Lullige avontuurtjes van lullige types in een lullig beschreven omgeving zijn het.
En voor een deel is die lulligheid gepland door de auteur, vanzelfsprekend. De hoofdpersoon is een vertegenwoordiger die in zijn DAF de treurigste uithoeken van het land moet afreizen, om daar de neringdoenden te interesseren voor zijn trieste waar.
Meent deze man het ook nog het gemaakt te hebben.
Het eigenlijke verhaal begint pas als deze vertegenwoordiger een oude stapmaat tegenkomt, en met deze man weer even ouderwets de beest gaat uithangen. Alleen zitten beiden nog altijd wel in die treurige uithoek; het noorden van Nederland. Waar iedereen Tamsma heet; om het hoge inteeltgehalte te verduidelijken; en er nauwelijks iets is.
En toen bleek alle stoerdoenerij een uitermate slaapverwekkend boek op te leveren — mede omdat geen enkel sterk stuk waarachtig voelde. Hielp het meewarige toontje van Heeresma ook al niet mee.
Ongetwijfeld zal deze roman ergens een reactie op zijn geweest, zoals ook gold voor Han de Wit gaat in ontwikkelingshulp. Een kleine vijftig jaar later was het mij alleen niet meer mogelijk om na te voelen waarom nu net dit boek er zo moest komen.
Weinig veroudert zo snel als humor, luidt dan het meest toepasselijke cliché.
RSS feeds