Uit koers ~ Frank Heinen

Een boek kan ook te vol zijn.

Ruim honderd portretten van mannen staan er in Uit koers, die allemaal ooit wielrenner waren, en waar vervolgens wat mee gebeurde. En nogal wat van die levensverhalen bevatten geen woord te veel. Daar moet de lezer zelf ademruimte aan geven; bijvoorbeeld door dit boek na elk portret even weg te leggen.

Alleen neemt het lezen van deze uitgave op die manier zeker een maand of vier.

Deels heb ik de totstandkoming van Uit koers trouwens uitgesmeerd over jaren online kunnen volgen. Frank Heinen begon ooit met het schrijven van deze portretten voor de website Hetiskoers. Later maakte hij ook langere levensbeschrijvingen voor het tijdschrift De Muur. En wellicht dat er ook nog eens éen volgde toen hij voor HP/De Tijd ging werken.

En zo los online, verhaal per verhaal, maakten vele al direct grote indruk.

Wielrennen is nu eenmaal een vreemde stiel — een individuele sport die op de weg toch in ploegverband wordt beoefend.

De teksten bijvoorbeeld die de oud-coureur Peter Winnen schrijft, worden nogal getekend door het besef dat een wielerprof twee keer dood gaat in zijn bestaan. Geen intenser leven was er voor hen dan het leven als beroepsrenner; omdat daarin alles zo duidelijk éen doel had. En geen moeilijker bestaan volgt er dan na die wielercarrière, als het echte leven zich aandient in al zijn complexiteit, en er ineens keuzes moeten worden gemaakt. Over alles.

Het gaat dan ook nogal eens mis met oud-renners als het met hun beschermde leventje ophoudt. Vrijwel alle verhalen in Uit koers schrijven over een trieste neergang; waarbij de verschillen tussen elk levensportret dan weer zitten in welke details het meest gaan schrijnen.

De lading van vele portretten maakt dit ook al geen boek om onbekommerd in door te blijven lezen.

Toegegeven, er is ook weleens wat te grimlachen. Zo biedt dit boek ook de geschiedenis van de Zwitserse ex-prof Beat Breu [1957], die na zijn wielerloopbaan eerst clown werd, daarin weinig successen oogstte, om daarop een erotische wildwestbar te beginnen. Longhorn City was de naam daarvan. Bij de Bodensee. Om na dat echec een toverdrankje op de markt te promoten dat later een giftig schoonmaakmiddel bleek te zijn.

Maar naast zo’n uitzonderlijk verhaal biedt Uit koers wel erg veel in memoriams van mannen die op een bijzondere en niet zelden nare manier om het leven kwamen. En dat maakt zo’n uitgave dan erg dik.

Frank Heinen, Uit koers
Bijzondere wielerlevens

352 pagina’s
Nieuw Amsterdam, 2014