Fitter, harder & mooier ~ Ruud Stokvis & Ivo van Hilvoorde

Een filosoof [Van Hilvoorde] en een socioloog [Stokvis] schreven tezamen een cultuurgeschiedenis van de fitnesscultuur in Nederland. Daarmee terecht illustrerend dat er enorme verschillen zijn in waarom mensen zich vroeger lichamelijk inspanden, en de redenen van nu. Tegenwoordig is bewegen voor velen geen doel meer, maar een middel — om er gezonder of mooier uit te zien.

De kracht van dit boek is de systematische opzet, en dat is meteen ook de zwakte ervan.

Goed om te lezen was het hoe de auteurs onderscheid aanbrachten tussen de verschillende soorten sporten, en hun geschiedenis. Georganiseerde competitiesport ontstond om andere redenen dan heil- of schoolgymnastiek, laat staan als bodybuilding.

Vooral de oorsprong van al deze bewegingsvormen krijgt ruim aandacht, en de betreffende hoofdstukken zijn regelmatig feestelijk geïllustreerd.

Wat me aanmerkelijk minder beviel, was dat alle trends in het bewegen van dit moment voornamelijk met cijfermateriaal zijn geïllustreerd. Waarbij de auteurs ook nog hardop klagen dat het aantal hardlopers zo veel jaar geleden anders geteld werd dan tegenwoordig; zodat ze eigenlijk gissen.

Dan laten ze bijvoorbeeld wel zien dat de gymnastiekverenigingen met hun duffe zaaltjes — die al honderd jaar hetzelfde zijn ingericht — minder aantrekkelijk werden dan de sportschool is. Maar dan speelt er een vergelijkbare trend naar individualisering in het hardlopen, en daar wordt niets mee gedaan.

Gezien het enorme aantal hardlopers had de KNAU de grootste sportbond van Nederland kunnen zijn — toch is de atletiekunie er nooit in geslaagd al die nieuwe aanwas aan zich te binden. Maar waarom? Daar is elders toch echt over geschreven…

Soms volstaat alleen het benoemen van een cijfermatige trend dus simpelweg niet. Dit is wat ik ermee bedoel dat het boek soms wat vervelend systematisch blijft; daardoor komt de inhoud niet van de onderliggende schema’s los.

Wat ik verder miste was aandacht voor bijvoorbeeld de fiets — dat hier zo gebruikelijke vervoermiddel. Bijvoorbeeld omdat de fiets zo vaak genoemd wordt als een reden dat de Nederlanders nog niet zo obees zijn als Amerikanen.

Het lijkt me namelijk altijd nog slimmer om de hele dag meer te bewegen, dan om twee keer per week naar de sportschool te gaan, en daarna uren op de bank uit te puffen.

Sowieso had er van mij aandacht mogen uitgaan naar vergelijkingen van dagelijkse bewegingspatronen toen en nu; ofwel er mist me te veel echte cultuurgeschiedenis. Want, waarom komen mensen ineens beweging tekort?

Verder is mij wat te zeer bezuinigd op de eindredactie. Er staan regelmatig misbaksels van zinnen in, net als dat er slordigheden in de tekst voorkomen [zo is het Freikörperkultur, ipv het telkens gebruikte Freie Körper Kultur].

Ruud Stokvis & Ivo van Hilvoorde, Fitter, harder & mooier
De onweerstaanbare opkomst van de fitnesscultuur

250 pagina’s
De Arbeiderspers/Het Sporthuis, 2008