Herontdekking van het lichaam ~ Bregje Hofstede
Er zijn heel wat manieren om de mensheid op te delen in de groepen wij en zij. En een voor mij nogal belangrijk onderscheid is de vraag of die ander in zijn of haar puberteit voor de eigen lol aan sport heeft gedaan, of op een andere manier intensief heeft bewogen.
Want ik was een fanatiek atleet. En deze gewoonte brengt me voor altijd in éen kamp onder: de groep die niet begrijpen kan hoe raar sommige van al die andere mensen in hun lichaam lijken te zitten. Tal van vanzelfsprekendheden missen daar, waar ik niet eens over hoef na te denken; variërend van ideeën over wat een inspanning is, tot de behoefte aan beweging. En sex met iemand die niet in d’r lichaam woont, blijft een gedoe.
Geef ik ook grif toe mijn lijf de afgelopen decennia met grote regelmaat veronachtzaamd te hebben.
In essaybundel De herontdekking van het lichaam schrijft Bregje Hofstede [1988] over de constatering dat zij haar lichaam, en de signalen die dit gaf, een tijd schromelijk verwaarloosd heeft. Bij haar leidde de drukte in haar hoofd over het debuteren met een roman, onder meer, tot slecht slapen, en een jagend hart, met als uiteindelijke gevolg een burn-out.
Wandelen hielp daar uiteindelijk tegen. Net als yoga.
En in haar essays probeert ze te verklaren waarom het eerst mis ging; en daarmee wat er anders moest voor het weer goed kon komen.
Helaas zocht Bregje Hofstede er voor om andere schrijvers als autoriteit aan te roepen bij het nadenken over hoe het verschil tussen lichaam en geest kon ontstaan, cultureel. En ik weet niet of er wel helderheid over een onderwerp als dit te krijgen is bij boekenvolk. Jarenlang stil kunnen zitten om aan een tekst te schaven, staat nogal haaks op actief leven.
Zelfs al is niet elke auteur dan een Rudy Kousbroek of een Midas Dekkers: voor wie de frustratie van de gymles vroeger ooit nog eens ammunitie opleverde om een boek tégen sport te schrijven.
Toegegeven, mijn standaardprobleem met vrijwel alle boeken is dat het zo weinig schrijvers lukt om goed over te brengen wat het betekent om een lichaam te hebben dat functioneert. Van haast elk boek over fietsen weet je van tevoren dat dit nooit over dat fietsen als beweging zelve gaat. Dat dit juist zo vanzelfsprekende aspect altijd wordt genegeerd.
Punt is ook dat ik van mijn clangenoten, die voor hun lol gesport hebben, in deze evenmin iets verwacht. Want voor wie probleemloos heeft kunnen bewegen, is moeiteloze beweging gewoon; en nu net een wat haperend lichaam eng. Dus wordt door hen niet op vanzelfsprekendheden gereflecteerd.
Van iemand uit die andere groep, die zo raar in hun lichaam wonen, kan daarentegen gehoopt worden dat die wel iets nieuws op weten te merken over dat lijf. Omdat zij nog hebben af te bakenen wat normaal zou zijn. Die kijken misschien nog. En ontdekken daarbij mogelijk iets.
Jammer genoeg kwam Bregje Hofstede zo ver niet in haar boek.
Enfin, het is waarschijnlijk ook vreemd om van éen auteur te verlangen dat haar ineens wel lukt, wat vrijwel niemand kan.
De herontdekking van het lichaam was me kortom lang niet lichamelijk genoeg als boek. Ondanks de titel. Wellicht dat de schrijver vond dat ze al openhartig genoeg was geweest door het over haar burn-out te hebben — psychische problemen komen in deze samenleving nog altijd een stigma. Waren er ook die andere problemen nog voor haar, om als vrouw te presteren in een mannenwereld, gekoppeld daarbij aan de zelfopgelegde druk van haar generatie om fouten allereerst bij zichzelf te zoeken.
In elk geval zette ze mij hoogstens aan om eens hardop na te denken over vanzelfsprekendheden — en hoe die voor eenieder anders kunnen liggen.
RSS feeds