Dronken van het leven ~ Hans Olink
Merkwaardig eigenlijk, dat het zo lang geduurd heeft voor er een biografie verschenen is van Cornelis Spoelstra [1901 – 1994]. Als er éen schrijver en journalist was wiens leven misschien wel boeiender is dan zijn boeken, dan hij toch wel. Zelfs al schreef hij dan alles onder een pseudoniem, dat aanvankelijk Adorjan den Doolaard luidde.
Maar wellicht is Spoelstra wel hét voorbeeld van een schrijver die ook een te grote persoonlijkheid is. Op het moment dat zij overlijden, wordt het meteen een heel stuk stiller rondom hen. Vergetelheid treedt dan vaak al gauw op. Wat de vlam van de belangstelling voedde, is uitgedoofd.
En A. den Doolaard was misschien dan nog populair onder Nederlandse scholieren — toen ik er éen probeerde te zijn tenminste — maar dat zal zijn geweest omdat zijn romans dun en vlot leesbaar waren. De kritiek heeft nooit veel met hem opgehad. Vitaliteit wordt eng gevonden in Nederland. Populariteit bij lezers al gauw verdacht.
Du Perron noemde hem onder meer een ‘Bulgaarse naaktloper’, ‘Balkaneesche zwerver’, en ‘Provençaalse druivenplukker’, om de onderwerpen van Den Doolard’s romans. En veel beter werden de oordelen later niet.
Maar de biografie Dronken van het leven is een boordevol boek geworden, waarin het lijkt of de schrijver voortdurende moet samenvatten uit meer. En als levensbeschrijving heeft het alleen al de kwaliteit dat ik nu graag de boeken van Den Doolaard wil lezen die ik nog niet ken. Ook al omdat nauwelijks wordt ingegaan op de inhoud van wat de geportretteerde schreef.
Bovendien ben ik de man gaan bewonderen door de woorden van Hans Olink. Al vraag ik me nu af of dit terecht is. Als de biograaf gelijk heeft, dan had Den Doolaard het telkens bij grote vragen al heel vroeg bij het rechte eind, door zijn onafhankelijkheid, de bijbehorende neiging om zelf na te denken, en de durf om impopulaire standpunten in te nemen.
Dus waarschuwde hij al vroeg tegen Hitler, was hij al anti-Communist toen er nog grote sympathie voor de Sovjet-Unie was vanwege de Tweede Wereldoorlog. En zou hij het al in 1943 een schande hebben gevonden dat er niet meer werd gedaan tegen de Endlösung — terwijl na de Oorlog door velen toch zo nadrukkelijk ontkend is dat de Geallieerden daar weet van konden hebben.
Dat maakt hem zo’n helder denkend mens, in mijn ogen, dat ik tegelijk wantrouwig wordt. Want, in hoeverre is de biograaf hier afgegaan op een beeld dat Den Doolaard, of zijn familie, later hebben geconstrueerd, en in hoeverre was hij echt zo?
Verder biedt dit boek prettig veel zaken die doorgaans in een schrijversbiografie ontbreken. Sportprestaties. Berglandschappen. Zwerflust. Reizen. De triomf ook om te worden uitgewezen uit landen met verkeerde regimes, zoals het Italië en Oostenrijk van eind jaren dertig.
Ook zijn er verschillende vrouwengeschiedenissen, waarbij Olink meestal op afstand blijft; domweg omdat zo vaak alleen de naam van de betrokkene bekend is, en verder niet veel meer. Daardoor krijgen latere flirts, omdat Olink wel ervaringen uit de eerste hand kreeg te horen, wat te veel nadruk. Maar, in een boek over een schrijver die vooral achter zijn bureau had verkeerd was dit misschien storend geweest. Nu stond er meer dan genoeg in het boek over andere zaken.
En die vaagheid, waaruit blijkt dat Den Doolaard lang alles niet verteld heeft aan anderen, is ook wel mooi.
RSS feeds