Welkom in Youtopia ~ Menno van der Veen

Wat is een generatie? Of, waarom zou iemand de ene leeftijdsgroep van de andere willen onderscheiden?

Ik signaleerde dit probleem al eens eerder op boeklog. En vasthoudend aan de definitie die de socioloog J.A.A. van Doorn hanteerde, is een generatie dan bijvoorbeeld te zien als een groep van lotgenoten.

Maar zijn alle twintigers en dertigers van nu lotgenoten? Ondanks al hun verschillen in scholing? Alleen omdat iedereen vrij massaal internet gebruikt, en andere technologie die er soms tien jaar geleden nog niet eens was?

Menno van der Veen [1979] ziet deze hele vraag niet. En dat vermindert de waarde van zijn boek voor mij — de auteur is zich zijn eigen leeftijd niet bewust. De filosofisch geschoolde Van der Veen weet namelijk zeker dat de twintigers en dertigers van nu anders zijn. Allemaal.

Van der Veen beschrijft in Welkom in Youtopia uitgebreid wat de eigenschappen zijn die deze leeftijdsgroep deelt. Zij spelen namelijk elke dag vele verschillende rollen. En niet eerder in de geschiedenis is de snelheid zo groot geweest waarmee iemand van rol verwisselde; of waren de rolpatronen zo uiteenlopend.

Al stelt hij tegelijk nogal te overdrijven in het boek; omdat zaken daar zo lekker duidelijk van worden. En dat is dus het precies waar ik moeite had. Wie zijn ideeën enkel op de werkelijkheid projecteert, bevrijdt zich ook van de tijdrovende plicht zijn beweringen degelijk te onderbouwen.

Bovendien is Van der Veen zo’n auteur die bewijzen wat makkelijk uit de snoeptrommel van de filosofie plukt. Telkens wordt een even bekende naam aangehaald om met een exquise citaatje de eigen bewering net even wat sterker te maken, en vervolgens komt deze beroemdheid in de hele tekst niet meer terug.

Kern van dit boek is wel een eigen idee van Menno van der Veen. Dat is het begrip Youtopia; het utopische jij-paradijs waarin de bewoners hun eigen paradijs creëren. Wat dan weer niet mogelijk zou zijn geweest zonder Youmedia.

Tegenover het Youtopia plaatst de auteur dan de eeuwige wil om te behouden wat er is. Die ook in iedereen zit.

Zijn conclusie is uiteindelijk dat, hoeveel er ook aan te merken is op Youtopia, of het utopische karakter daarvan, we wel ons best moeten doen het optimisme te bewaren dat bij deze idee hoort. Want, om iets te kunnen, moet je eerst wel denken dat het kan. Zelfs als dit de gedaante aanneemt van de gedachte dat iets je toekomt.

En dus is dit boek uiteindelijk toch een cultuurkritiek, over wat iemand met een redelijke intelligentie aanmoet met de oneindige lijst mogelijkheden waar hij of zij uit kiezen kan, in de eenentwintigste eeuw. Mits geboren in Nederland. Waarbij Van der Veen hoopt dat mensen aan hun eigen egoïsme kunnen ontsnappen.

Of zo.

Menno van der Veen, Welkom in Youtopia
168 pagina’s
Boom, 2010