Armageddon in Retrospect ~ Kurt Vonnegut
Toevallig kwam ik op mijn andere weblog een opmerking tegen over Armageddon in Retrospect van lang terug. Het bestaan van deze uitgave was een kleine acht jaar geleden al gesignaleerd. En daarmee kwam het op de lijst te staan van alle nog eens te bekijken boeken.
Dit is een vrij lange lijst.
Al verklaart de lengte niet eens alleen waarom ik vrijwel nooit haast heb om een boek te lezen — afgezien dan van wat nieuwe stripalbums; want die zijn al snel niet meer in de winkels te vinden.
Maar media-aandacht doet iets met een boek. Die maakt uitgaven vaak zo veel groter dan ze zijn dat ze bij het lezen wel tegen vallen móeten. Omdat die media-uitingen daarbij dan nog meewegen.
Het is beter om onbevangen aan een boek te beginnen. Of desnoods met het negatieve idee dat verzamelbundeltjes uitgegeven na de dood van een auteur zelden iets bijzonders opleveren.
Bij Armageddon in Retrospect was dit laatste voorbehoud overigens terecht — waardoor het niet uitmaakte dat ik het nu pas las.
Voor dit boek spreken slechts twee van de opgenomen stukken. Er is die inmiddels beroemde brief van Kurt Vonnegut Jr. die hij schreef in 1945, toen hij zijn familie moest inlichten nog altijd in leven te zijn — zij wisten niet beter dan dat hij vermist was geraakt tijdens het Ardennenoffensief. En zoon Mark Vonnegut schreef een prachtige inleiding. Daarin relativeert hij onder meer zijn vader’s zelfmoordpoging en depressie.
Zelden had iemand zo vlug alweer zo veel lol gehad als Kurt Vonnegut, eenmaal opgenomen in een psychiatrische inrichting voor zijn eigen welzijn. Hoe snel die daar wel niet een pingpongcompetitie had opgezet…
Mark Vonnegut is overigens enigszins ervaringsdeskundige, want hij lijdt aan bipolariteit, en schreef daar een goed verkocht boek over. Eden Express.
Alleen lijkt het me bijna niet mogelijk om Kurt Vonnegut’s problemen ooit adequaat in kaart te brengen; zelfs al voelen biografen zich inmiddels nog zo geroepen. Er lag een oorlogstrauma; er lag dat eeuwige schuldgevoel als éen der weinigen Dresden wel overleefd te hebben; en dan was er ook nog een familiegeschiedenis vol geestelijke problemen. Naast alle normale sores in een mensenleven.
Volgens een standaardgrap van Kurt Vonnegut zelf maakte hem dit tot schrijver:
Then again, I am a monopolar depressive descended from monopolar depressives. That’s how come I write so good.
Grootste probleem aan Armageddon in Retrospect is het ontbreken van een verantwoording over het opgenomen materiaal. Dat bestaat voor het grootste deel uit korte verhalen, over oorlog en vrede. Alleen zijn de meeste daarvan zo weinig specifiek Kurt Vonnegut dat het mij niet verbazen zou als deze dateerden uit zijn begintijd als schrijver. Van toen hij het vak nog leerde door in goed betalende ‘slicks’ te publiceren; en zijn werk kneedde naar de tijdschriftennorm.
Pas op het laatst van het boek is er soms even de krankzinnige toets die sommige romans van Vonnegut zo eminent leesbaar maakt. Alleen blijkt hierbij ook dat een verhaal dan te kort is voor die unieke aanpak. Dat de lengte van een roman misschien zelfs wel een noodzakelijke voorwaarde was om die kwaliteit te kunnen laten bloeien.
RSS feeds