O, Wies! ’t Is hier zo mooi! ~ Hugo de Vries
Bioloog Hugo de Vries verbleef op uitnodiging drie keer in de VS, aan het begin van de twintigste eeuw. Hij schreef vandaar aan zijn vrouw, en aan zijn moeder, maar publiceerde er ook drie boeken over; waarvan in elk geval de eerste een bestseller werd.
Daarom werd dit boek een fraaie mix van genres. Samensteller Erik Zevenhuizen wisselde die brieven af met de meest persoonlijke passages uit die wijdlopige boeken. En dat maakt dit niet alleen een reisboek, maar ook een historische beschrijving van de Verenigde Staten, en een biologieboek. Al was voor mij nog weer een ander aspect het meest boeiend.
De Vries heeft even een belangrijke rol gespeeld in het vervolmaken van Darwin’s evolutietheorie. Deze theorie was niet volledig, omdat die hoogstens kleine veranderingen verklaarde. Hugo de Vries introduceerde als eerste het idee dat veranderingen ook sprongsgewijs kunnen verlopen. Muteren, zo noemde hij dat. En hoewel zijn bewijzen daarvoor naar de huidige inzichten niet meer kloppen, bracht hij de wetenschap wel een stap verder.
Ik vond daarom ook de vraag interessant welke wetenschappelijke kennis De Vries bezat, en in hoeverre wij die nu nog zo gebruiken.
In 1906 bezocht hij bijvoorbeeld de dan net door een enorme aardbeving verwoeste stad San Francisco. En in zijn brief legt hij aan het thuisfront uit hoe die beving daar kon ontstaan. De Vries hangt nog de theorie aan van de afkoelende aarde. Waarin het aardoppervlak een niet erg gelijkmatig stollende korst is, die zich nog in positie zetten moet.
Alleen deze inkijkjes maken voor mij al het lezen van dit soort boeken interessant. En ook wat de ontberingen zijn waar De Vries over klaagt. Zoals dat niemand in Amerika bedienend personeel heeft. En dat hij een hotel slaapt, zonder sanitair. Wil hij naar het toilet, moet hij het gebouw uit en een zijstraat in.
Verder valt op dat onze vooroordelen over de gemiddelde Amerikaan een eeuw eerder al net zo waren.
Maar ook andere ideeën veranderen nooit.
Zo heeft De Vries, op de eerste avond van zijn eerste reis, in New York een politiek gesprek dat nu hier nog net zo gevoerd zou kunnen worden. Toen ging het over de negers, in de zuidelijke staten, die zo veel meer kinderen op de wereld zetten dan de blanken. En wat dat dan betekenen zou voor de democratie daar.
Onze angsten openbaren zich nu in vragen hoe het moet met de immigranten, in de grote steden.
RSS feeds