Good Women of China ~ Xinran

Eind jaren tachtig begon de Chinese staatsradio met een klein experiment. Aan het einde van elke dag zou er tien minuten aandacht zijn voor de verhalen van vrouwen. Dat moment, met de titel ‘Woorden op de avondbries’, werd gepresenteerd door de journaliste Xuē Xīnrán.

Haar programma werd een succes. Xuē Xīnrán maakte carrière. En toch verliet ze in 1997 China, om in Londen dit boek te kunnen maken. Want, weliswaar was er iets meer vrijheid gekomen — radio was in het begin van haar loopbaan slechts bedoeld voor staatspropaganda — toch kon ze lang nog niet alles zeggen. En totale vrijheid was nodig om te kunnen schrijven over de nog altijd benarde positie van de vrouw in de Chinese samenleving.

Het zelfmoordpercentage onder Chinese vrouwen is het hoogste ter wereld.

Nu kunnen vrouwen in China ook vrijwel alleen goed doen door een zoon te baren. Verder mogen ze geen eigen emoties hebben, moeten ze een sieraad voor de echtgenoot zijn, en tegelijk een hoer in bed. De eisen die gelden voor vrouwen, zijn onmogelijk te vervullen.

Bovendien groeien velen op zonder dat er ook maar over niets gepraat wordt. Komt de puberteit voor vele meisjes met onaangekondigde verrassingen. Wordt er bijzonder veel verkracht.

From the matriarchal societies in the far distant past, the position of Chinese women has always been at the lowest level. They were classed as objects, as a part of property, shared out along with food, tools and weapons. Later on, they were permitted to enter the men’s world, but they could only exist at their feet — entirely reliant on the goodness or wickedness of a man. If you study Chinese architecture, you can see that many long years passed before a small minority of women could move from the side chambers of the family courtyard (where tools were kept and the servants slept) to chambers beside the main rooms (where the master of the house and his sons lived). [49]

Door de vaak verschrikkelijke verhalen van de vrouwen in dit boek spelen nog twee geschiedenissen heen. De eerste is die van de Culturele revolutie, en het leed dat de Rode Garde toebracht aan de kinderen van mensen die volgens hen hadden geheuld met het kapitalisme.

De tweede geschiedenis is de persoonlijke ontwikkeling van Xuē Xīnrán zelf, die ook gekleurd werd door de Culturele revolutie; met een totaal liefdeloze opvoeding in een weeshuis tot gevolg; en alle machteloosheid die daar bij hoort.

Maar mij intrigeerde aan dit boek het meest, zonder dat ik het trieste lot van de Chinese vrouw hiermee wil bagatelliseren, om wat ze verteld over hoe ze als journalist kon functioneren in totalitair systeem. En weliswaar hint Xue Xinrán daarover meer dan ze uitlegt, duidelijk is dat journalisten in China een zwaar leven hebben.

in a society where the principles of the Party governed the news, it was very difficult for them to report the true face of what they had seen. Often they were forced to say and write things that they disagreed with. [215]

Bovendien was ze als radiomaakster te vaak hulpeloos, omdat de omroepvoorschriften het dan verboden iets te doen om het leven te verlichten van iemand die contact had opgenomen.

The Good Women of China is daarmee typisch zo’n boek dat bij het lezen bijna te erg is om te verdragen. Alleen dwingt zo’n uitgave dus ook tot de vraag: waarom vind ik het zo erg wat ik lees?

En alleen daarom al heeft lezen nut.

Xinran, The Good Women of China
Hidden Voices

230 pagina’s
Vintage 2003, oorspronkelijk 2002
Translated by Esther Tyldesley