Intellectuele zelfverdediging

Intellectuele zelfverdediging
Overwegingen | week 36

Het ware misschien nuttig om een dossiertje aan te leggen op boeklog met alle uitgaven die de lezer helpen om beter te zien hoeveel onzin er in omloop is. Hans Rosling’s boek Factfulness zou daarin slechts éen van aan te bevelen titels zijn. Ik las er zo veel meer.

Punt is alleen wel dat het ‘grote lezen’ zich al voltrokken heeft lang voor mijn boeklog bestond. Dus. Wil zo’n dossiertje een goede structuur krijgen, en niet volgeplempt worden met titels die toevallig voorbijkwamen sinds 2004, dan verplicht me dat waarschijnlijk tot het herlezen van enkele ooit heel nuttige boeken.

Nu zou Manufacturing Consent van Chomsky en Herman altijd nog een keer — bij wijze van vijfentwintigjarig jubileum misschien. Begin jaren negentig opende dit boek mijn ogen over wat de massamedia zijn, en doen. Al geloofde ik indertijd wel dat kranten en omroepen er alles aan zullen doen om hun publiek te vriend te houden; en het dus altijd zullen nalaten om dat een geweten te schoppen. En veel minder dat vrijwel alle grote kranten, tijdschriften, en TV-stations in handen zijn van het grootkapitaal; dat zijn klanten het liefst zo dom mogelijk houdt.

Van nogal wat andere titels van toen valt het me alleen een stuk moeilijker voor te stellen dat herlezing nog iets zou brengen. Wat die brachten, staat vaak beter in andere boeken. Of anders wel worden de denkfouten beter ontrafeld in documentaires, of TED-talks. Ging de tijd er ook nog eens over heen.

Ligt er ook nog het gegeven dat ik me altijd tegen canons heb uitgesproken — het gevaar is te groot om dan enkel een dossiertje aan tijdelijke intellectuele zelfbevrediging op te stellen — en ik zelfs geen algemene lijstjes wil opstellen van aanbevolen boektitels; hoogstens is heel uitzonderlijk weleens een lijstje op maat opgesteld bij een individueel verzoek.