Terugblik op mijn leven ~ Lou Andreas-Salomé

Het is een vooroordeel. Maar vrouwen die dicht nabij meerdere grote mannen hebben verkeerd, krijgen al gauw een etiket opgeplakt. Alleen weet ik niet precies hoe nabij Lou Andreas-Salomé [1881 – 1937] de beroemde namen in haar leven is gekomen.

Zeker is dat er stormachtige vriendschappen waren met Friedrich Nietzsche, die met haar trouwen willen, en later met Rainer Maria Rilke. Bovendien bekwaamde ze zich onder directe invloed van Sigmund Freud in de psycho-analyse.

Over deze mannen heeft ze verschillende boeken geschreven — waarmee ze vrij bepalend is voor het beeld dat van hen bestaat. Haar briefwisselingen met Rilke zijn postuum uitgebracht. En ook is er nog dit boek.

Lebensrückblick.

En deze uitgave bestaat uit een serie schetsen over bepalende momenten uit het leven van de St. Petersburg geboren Lou Salomé. Daar heeft ze ooit eens flink haar best op gedaan. Dat zijn in hun gestileerdheid niet de meest vlot weglezende memoires.

Maar in deze vertaling beslaan die oorspronkelijke schetsen slechts tweederde van het boek. Het laatste deel is een latere aanvulling met eveneens persoonlijk gekleurd materiaal. Zoals een aan Rilke gericht stuk, een herinnering aan Freud, en ook een hoofdstuk waarin ze haar man herdenkt; de oriëntalist Friedrich Carl Andreas.

Deze versie van het boek besluit zelfs met een hoofdstuk waarin Lou Andreas-Salomé nog eens ingaat op zaken die in de Lebensrückblick missen.

Enfin. Helaas bleek het interessanter voor mij om over deze vrouw te lezen, dan haar eigen woorden tot me te nemen. Omdat buitenstaanders wel de informatie aandroegen die het mogelijk maakte om te begrijpen in welke kringen ze verkeerde — waardoor ik me weer eens verwonderde hoe makkelijk het blijkbaar ooit was om iedereen die er toe deed te leren kennen.

Lou Andreas-Salomé, Terugblik op mijn leven
Hoofdlijnen van enkele persoonlijke herinneringen
bezorgd door Ernst Pfeiffer
vertaald door Thomas Graftdijk
met een nawoord van Hanneke Wijgh en van Ernst Pfeiffer

253 pagina’s
De Arbeiderspers, 1979
privé-domein nr. 57.
oorspronkelijke titel Lebensrückblick, 1968