Versnelling ~ Jennifer Bradbury

Fietsen heet een literaire sport te zijn. Er is met fietsen al gauw sprake van een held en een reis, met ontberingen. Dat past fijn binnen de schema’s van Propp.

En toch vallen boeken over fietsen me zelden mee.

Of het nu om wielrennen gaat, of die andere activiteit, om met de fiets de wereld te ontdekken, de auteurs schieten me doorgaans te kort; en dat allemaal op hun eigen manier; zonder dat nu in algemene termen is aan te geven waarom.

Het is dus een vloek gebleken dat De renner van Tim Krabbé het eerste boek was dat ik ooit over fietsen las. Want hij wist als éen der weinigen wel iets te vangen van magie.

Van alles dat dit jaar uitkwam, en dan vooral om honderd edities van de Tour de France te vieren, zeiden mij eigenlijk alleen de fotoboeken wat. Om de oude foto’s vooral. Van oude fietsen.

En deze paar jaar oude roman was onverwacht heel niet onaardig. Zelfs al werd Versnelling voor een publiek geschreven waar ik niet direct toe hoor — 12 jaar en ouder — en was het boek zo’n aanschaf van op de braderie voor een euro. Nog net even meegepakt om een mooi rond bedrag af te kunnen rekenen.

In het boek maken twee vrienden een fietsreis door de VS, van de Oostkust naar het Westen. Beiden hebben net de highschool afgerond, en na de reis zullen hun wegen zich scheiden. Het rijkeluiszoontje van de twee gaat aan een Ivy League-universiteit studeren, en de verteller van het verhaal naar een college met een wat mindere reputatie.

De verteller ergert zich onderweg behoorlijk aan zijn vriend, die bijvoorbeeld nooit ergens voor betaalt. Terwijl hij wel degelijk geld bij zich heeft. Een hele hoop zelfs.

Als ze bijna aan de Westkust zijn, verdwijnt het rijkeluiszoontje ineens; hij fiets weg uit het leven van zijn vriend zonder boe of bah te zeggen. En als de verteller wat later zijn nieuwe leven aan de universiteit tracht op te pakken, krijgt hij ineens de FBI op zijn dak. En hangt er de beschuldiging in de lucht dat hij zijn vriend heeft laten verdwijnen.

Om het vele geld, bijvoorbeeld, dat deze bij zich had.

Het verhaal van die fietstocht wordt verteld in flashbacks; en vormt zo een vrolijke afwisseling met het toch vrij paranoïde verhaal van die opsporingsambtenaren en ingehuurde detectives die een onzekere jongen in al zijn bewegingen volgen. Enkel omdat deze als laatste de telg heeft gezien van een heel rijk man.

En het was waarschijnlijk goed dat het verhaal van die fietstocht werd afgewisseld met steviger kost — op zichzelf stellen fietsreisverhalen zo zelden iets voor.

Alleen werd met dit boek toch ook geloofwaardig dat zo’n lange fietsreis een rite de passage kan zijn.

En goed, dan staat er erg veel dialoog in de roman, en had het boek van mij iets subtieler mogen zijn. Ik wilde wel weten hoe het verhaal afliep. En die drang roepen toch vrij weinig boeken nog op.

Jennifer Bradbury, Versnelling
238 pagina’s
Clavis, 2009
vertaling door Els van Son van Shift, 2008