Dantons Tod ~ Georg Büchner

Ik meende een verzamelband te bezitten, met alles van Georg Büchner [1813 – 1837]. Een bruin bandje, met zijn portret in gravure op de voorkant; niet te dik, omdat hij in zijn korte leven niet meer schreef dan drie toneelstukken en een verhaal.

Dat boek was niet te vinden. Net nu ik door een passage in de autobiografie van Elias Canetti even aan Büchner ruiken wilde. Elias Canetti sprak veel over literatuur met zijn vriendin, en latere vrouw Veza. Alleen had ze Büchner steeds bij hem weggehouden. Hij was er nog niet aan toe, vond ze.

Dus las ik via wat omwegen Dantons Tod. Dat is een onspeelbaar toneelstuk uit 1835, vanwege de talloze personages en vele massascènes, en ook omdat het doek wel eens op en neer moet voor een dialoogje van niet meer dan vijf clausjes.

Vanzelfsprekend begreep ik pas na enig rondlezen achteraf wat ik nu precies gelezen had. En dan nog zal me ontgaan zijn hoe Büchner met het verhaal van deze voorstelling bijvoorbeeld precies kritiek gaf op het bewind van het Duitse land waarin hij verkeerde.

Laat staan dat ik weet hoe welke bestaande toneelwetten dit stuk allemaal schond, en voor eeuwig veranderde.

Dantons Tod was voor mij een stuk over een advocaat die minister werd tijdens een eerste fase van de Franse revolutie, om uit de gratie te raken tijdens een volgende periode.

Waar ik vooral naar zocht, was waarover de Canetti’s indertijd nog zo enthousiast waren. En dat zullen de relativerende clausjes van de hoofdpersoon zijn geweest. Of dat Danton op een gegeven moment verzucht hoe vervelend het is dat een mens zich elke dag moet aankleden, terwijl ’s avonds alles weer uit moet.

Maar misschien zie ik ook dat alweer verkeerd. En bedoelde Büchner eerder hoe vervelend het was dat pas in een post-revolutionaire maatschappij mensen konden begrijpen hoeveel rotwerk hun bedienden hen dagelijks uit handen namen. Of zoiets.

Enfin.

Georg Büchner, Dantons Tod
Ein Drama
94 pagina’s
Anaconda 2005, oorspronkelijk 1835