Knowledge Web ~ James Burke

James Burke is een Britse historicus, bekend van radio en televisie. Maar wel bekend in andere landen dan waar ik woon. Het verklaart onder meer de foto van een niet vreselijk aantrekkelijke man op de omslag. Die is wervender dan ik kan weten.

Nu ja, de foto’s op de boeken van Maarten van Rossem zullen op een buitenlander ook een vreemde indruk maken.

Burke houdt ervan verbanden te tonen; niets ontstaat in een vacuüm. Zonder het éen kan het ander er niet komen. Dus als hij wetenschapsgeschiedenis bedrijft, gaat dat met de hinkstapsprong. Zij het dat die zich ook weleens zijwaarts beweegt, of achteruit.

The Knowledge Web is een van de krankzinnigste boeken die ik ooit las. Al kwam dit alleen de presentatie.

Inhoudelijk gesproken stond er voor mij weinig nieuws in. Burke is een collega, bij wijze van spreken, die zich met hetzelfde bezig houdt. Hij had eens een nieuw feitje hier en daar. Zoals dat de Malthezer ridders al eeuwen terug anesthesie toepasten bij operaties, middels een houten helm, een pin, en een hamer waarmee de patiënt voor het gemak even bewusteloos werd geslagen.

Evenmin wist ik dat palmolie een noodzakelijk ingrediënt voor napalm was.

Of dat de Argentijnen al in 1951 claimden een kernfusiereactor te hebben.

Of dat Athene aan het begin van de 19e eeuw uit hooguit nog twaalfhonderd hutten bestond – zo was de boel daar verpauperd.

Nu goed, dan stond er meer dan éen nieuw feitje in dit boek. Het was vooral de intellectuele achtbaanrit die Burke me bracht waardoor dit boek me nog wel even zal bijblijven.

Als ik de overgangen bekijk die hij maakt, van het ene onderwerp naar het andere, zijn die heel vaak in het geheel niet logisch. Van raketten gaat het naar wijnbouw, om maar een willekeurig voorbeeld te geven; omdat raketbrandstof een element gemeen heeft met het eerste bestrijdingsmiddel tegen schimmelwoeker op druif. En toch valt die gekunsteldheid bij het lezen nauwelijks op. Elke pagina brengt iets nieuws, elke volgende alinea kan een tijdreis zijn.

En dat is opwindend lezen.

James Burke, The Knowledge Web
From Electronic Agents to Stonehenge
and Back — And Other Journeys
Through Knowledge

285 pagina’s
Simon and Schuster, 1999