Gevecht tegen het zuur ~ Johnny van Doorn

Hij schijnt niet of nauwelijks nog gelezen te worden, Johnny van Doorn [1944 – 1991]. Nu is dat niet vreemd met een auteur die toch al een generatie geleden stierf. Maar ik las zijn prozastukken ooit met veel plezier. Dus voelt het haast als een gemis dat anderen hem helemaal niet eens meer blijken te kennen.

Met de ogen van nu is helaas ook wel te zien waarom hij, in elk geval als prozaschrijver, vergeten dreigt te raken. Zo’n boek als dit is nogal klein. Alle beschouwinkjes hebben de auteur als middelpunt. En eigenlijk maakt deze niet zo heel veel bijzonders mee, op de keper beschouwd.

Opvallendst zijn misschien nog wel Van Doorn’s herinneringen aan roeriger tijden. Aan het Amsterdam in de jaren zestig. Toen hij tussen het ongeregelde volk woonde, en zelf ook van alles gebruikte.

En goed, zo’n verhaaltje als over het TV-programma Herenleed is ook nog wel even goed voor een glimlach. Omdat Van Doorn daarin geschminkt en verkleed als kabouter tussen de opnamen door cantharellen zoeken gaat, op de Veluwe, en al doende wandelaars ontmoet. Maar het blijft slechts een anekdote, in een reeks aan kabbelende anekdotes.

Dus gaat het om de taal waarin dat soort minigebeurtenissen uitgeserveerd worden. En dan kan ik me heel goed voorstellen dat iemand die Johnny van Doorn nooit heeft horen spreken niets bijzonders afleest aan zo’n tekst. Ik ken zijn bijzondere geluid, en hoor ik de zinnen in dit boek ook met die net niet geaffecteerde stem in mijn hoofd. Dat is er een attractie bij.

Ik weet na herlezing alleen wel geen Van Doorn meer te moeten teruglezen, tenzij bij een ernstige gezondheidskwakkel; tenzij alleen het allervertrouwdste en overbekende even de zin zou kunnen verzetten.

Johnny van Doorn, Gevecht tegen het zuur
Diverse ontsnappingen tussen 44 en 84
150 pagina’s
Uitgeverij De bezige Bij, 1985

Oorlog en pap ~ Nico Keuning

Het is eigenaardig om een boek te gaan lezen om de CD die er bij zit. Maar Oorlog en pap biedt een biografie van Johnny van Doorn, en die hoefde ik nog niet per se te leren kennen. Dat mocht best nog wat jaren wachten. Terwijl ik zijn stem nu juist wel weer eens wilde horen.

Ik ben absoluut een liefhebber van Johnny van Doorn [1944 – 1991]. Al zij daarbij opgemerkt dat ik pas ruim na de prozaboeken zijn poëzie ben gaan waarderen. En zijn proza heb ik al in de jaren tachtig gelezen en herlezen. Dus is me dat werk eigenlijk te goed bekend. Zo goed, dat herlezen nog niet kan, zoals bleek me toen ik Gevecht tegen het zuur probeerde.

En dit was nu eigenlijk nog een onoverkomelijke handicap.

Door het hoge autobiografische gehalte van dat proza, aangevuld met de informatie uit interviews, had ik al een heel aardig beeld van de levensloop van Johnny van Doorn. Het is dan raar om een biografie te lezen die de details van dat leven nog eens op een rij zet, daarbij telkens verwijzend naar die prozabundels. Daarbij soms anekdotes letterlijk overnemend.

En wat is dat leven dan samengevat? Van Doorn brak literair met zijn poëzie door als opgewonden woordratelaar. Van zijn geboortestad Arnhem verkaste hij naar het Amsterdam van de jaren zestig, waar alles gebeurde. Begin jaren zeventig ging hij columns schrijven voor de Haagse Post, die ietwat omgewerkt zijn eerste prozaboek opleverden. Daarnaast speelde hij mee in het TV-programma Herenleed, en trad hij voor de VPRO-radio op. Want, boeken schrijven alleen wilde hij niet. Veel te vroeg kwam door kanker aan zijn leven een einde.

Alleen wist ik dat al, tot in detail.

Het is dan raar om een biografie te lezen waarin slechts de jeugdfoto’s, en die CD achterin, nog wel iets opriepen.

Oorlog en pap beslaat als biografie 190 pagina’s. Vervolgens mocht radiomaker Wim Noordhoek zijn herinneringen opschrijven aan Johnny van Doorn. En dit boek besluit met Van Doorn’s libretto ‘Oorlog en pap’, voor de gelijknamige elpee. Dat libretto is ook weer een autobiografie, in het kort.

Daarmee werd dit een boek dat me over vijftien, twintig jaar meer zal zeggen.

Nico Keuning, Oorlog en pap
Het bezeten leven van Johnny van Doorn
262 pagina’s
De Bezige Bij, 2009