dit is het dossier:

Malcolm Gladwell

© Boeklog 2005-2019. Alle rechten voorbehouden

 

Blink ~ Malcolm Gladwell

Blink kwam met een aardig Droste effect. Wat het me leerde, was al tijdens het lezen direct toepasbaar op de inhoud.

Malcolm Gladwell begint dit boek door te illustreren dat er momenten zijn waarin wij onmiddellijk zeker weten, zonder bewust over die beslissing te hebben nagedacht. Experts hebben onder omstandigheden het grootste voordeel van dit mechanisme. Wie honderdduizenden kunstwerken heeft bestudeerd, herkent de vervalsing meteen.

Ik heb in mijn leven zo veel gelezen, dat mijn vaardigheid groot is om meteen te zien of een boek de moeite waard zou zijn voor mij, of niet. En na de eerste alinea’s van Blink was er wat dit betreft meteen geen enkele aarzeling meer.

Nu kan ik daar best nog een motivatie bij geven. Zo heeft de auteur behoorlijk wat talent — hij is stafschrijver van The New Yorker — en weet hij steevast heel goed ingewikkelde materie op een toegankelijke manier te brengen. Bovendien leek redelijk veel van wat Gladwell vertelt nieuw, voor mij.

Maar eigenlijk doet al dit er niet toe. Ik hoef dat namelijk aan mijzelf niet uit te leggen. Het opsomminkje is service aan u.

Tegelijk waarschuwt Blink ook dat een eerste indruk soms niet alles zegt. Sterker nog, het kan zelfs behoorlijk gevaarlijk zijn op al te stellige eerste impressies af te gaan, omdat daarna een blikvernauwing optreedt die normaal kritisch denken onmogelijk maakt.

Zo ook ging het bij dit boek. Gladwell verleidde me het boek in met de soepelheid van zijn zinnen, en het talent van de aartsverteller om met interessante voorbeelden te komen. Tegelijk kan hij aanmerkelijk beter schrijven dan denken — waardoor de aandrang om over het gelezene na te denken bij mij pas na afloop kwam, en dus een kater opleverde.

Net als in The Tipping Point brengt Malcolm Gladwell in dit boek pop-sci. Prachtig beschreven populaire wetenschap weliswaar, maar uiteindelijk toch versimpelde wetenschap. Waarbij de conclusies iets stelliger zijn dan hoort, en eventuele bezwaren tegen die conclusies voor het gemak worden weggelaten.

Overigens heb ik niets tegen Gladwell — het gaat mij er hierom te definiëren hoe dit boek geplaatst moet worden. En dan kan niet anders gezegd worden dan dat dit boek een ‘light read’ is. Perfect geschikt ter ontspanning. Uit in een uurtje of wat. Terwijl het bijvoorbeeld direct al tekortschiet als les over wat de kwaliteiten en beperkingen van het menselijke waarnemingsvermogen zijn.

Malcolm Gladwell, Blink
The Power of Thinking without Thinking

296 pagina’s
Back Bay Books 2007, oorspronkelijk 2005

Tipping Point ~ Malcolm Gladwell

Fijn boek. Goed geschreven ook. Alleen wist ik het wel op pagina honderd. Wat er verder nog komen zou, leek me op zijn best nog meer uitleg van wat ik al begrepen had. En dit bleek inderdaad zo te zijn. Daardoor kon ik me de bezwaren voorstellen die er onder wetenschappers tegen het boek gerezen waren. Al kan het ook weer zijn dat die gekleurd zijn door jalousie de métier.

Hadden al die wetenschappers aan al die universiteiten jarenlang gewerkt aan hun onderzoeken naar menselijk gedrag, was het de journalist Gladwell die er een million-seller aan overhield. Waardoor veel lezers bovendien dachten dat hij alles zelf bedacht had.

The Tipping Point onderzoekt het geheim achter de plotselinge rage. Of waarom een kwaal ineens tot een epidemie kan uitgroeien. Of wat maakt dat een woonwijk vrijwel van het ene moment op het andere een achterbuurt wordt. Daarbij stelt hij verschillende boeiende vragen — waarbij sommige termen uit zijn antwoorden inmiddels een eigen leven zijn geen leiden. In de marketing. Onder de mensen die er een commercieel belang bij hebben om rages te veroorzaken.

Malcolm Gladwell onderscheidt uiteindelijk drie verschillende wetten, die van beslissende invloed zijn om zo’n ontoombare beweging in gang te zetten.

De eerste daarvan is: De Wet van de Weinigen;
zo geformuleerd omdat het succes van een sociale rage haast altijd terug te leiden is tot éen iemand met een unieke menselijke eigenschap. Daarbij zijn dan ook nog drie van dat soorten mensen te onderscheiden. De ‘verbinders’, die als enige in verschillende groepen actief zijn, en dus ontwikkelingen in het ene verband kunnen doorgeven aan het andere. De ‘informatiespecialisten’, ofwel de experts die alles bijhouden, en hun kennis belangeloos doorgeven. En de ‘overtuigers’, die alleen al door hun charisma anderen beïnvloeden — zonder dat zij zich daar bewust van hoeven te zijn;

Gladwell’s tweede wet is die van de kleefkracht;
er moet iets zijn aan een boodschap of mededeling wat maakt dat die onthouden wordt. Interessantst aan het hele boek vond ik misschien nog wel de uitleg van wat maakt dat Sesamstraat zo’n enorm succes werd. De jonge kijkers uitnodigen om mee te doen, is daar éen element van. Herhaling — en daarmee voorspelbaarheid — is een tweede kracht.

De derde wet gaat over het enorme belang van context;
menselijk gedrag wordt namelijk enorm beïnvloed door de omstandigheden waarin iemand verkeert.

Heeft Gladwell mij nu overtuigd van de juistheid van zijn visie? Nee, dat niet. Een deel van de kennis die hij toont, was ook wel bekend. Uiteindelijk levert dit boek me vooral meer inzicht op in hoe iemand redelijk ingewikkelde materie op een aantrekkelijke manier kan presenteren. Waarbij Gladwell zowel het goede voorbeeld geeft, in de eerste drie hoofdstukken, als ook aantoont dat een boek er niet beter van wordt door hetzelfde nog zes keer te vertellen, vanuit een telkens iets andere invalshoek.

Interessant is wel het nawoord bij deze editie, geschreven nadat The Tipping Point inmiddels een levend begrip was geworden in de VS. Vanwege de vraag daarin gesteld. Kan onze kennis over wat iets tot een epidemie maakt, ook omgedraaid worden, bijvoorbeeld. Om zo bijvoorbeeld mogelijk schadelijke vormen van massahysterie al van tevoren onmogelijk te maken? Gladwell doet vervolgens helaas niets met dit gegeven…

Malcolm Gladwell, The Tipping Point
How Little Things Can Make a Big Difference

303 pagina’s
Back Bay Books 2002, oorspronkelijk 2000