Weeds ~ Richard Mabey

Er bestaat een discussie over de invloed van internet op het leesgedrag. Wie gewend is websites te zappen, verliest het vermogen om boeken te blijven, luidt daarbij een argument.

Ik heb al eens geschreven daar niet veel in te zien.

Tegelijk zal ik nooit ontkennen dat internet op andere manieren wel degelijk mijn leesgedrag beïnvloed. Voor er webwinkels waren, was mijn leesdieet aanmerkelijk schraler; ondanks de universiteitsbibliotheken. Evenmin was ik voorheen ooit begonnen in iets als dit. Weeds. Een boek over de geschiedenis van onkruid; of dan toch de planten die door de Britten als onkruid worden gezien.

In het Nederlands is mijn botanische kennis al op zijn best matig te noemen; al kan ik een flora gebruiken.

Is het een kruid, of is het een heester?

Maar er is niets moeilijker dan om over planten te lezen in een andere taal dan de eigen. Hoe goed je vocabulaire ook is. Omdat er daarbij zo vaak maar éen woord hoort bij elk ding. En je het ding misschien nog wel kent, maar dan toevallig wel onder een andere naam, waardoor het woord niets oproept.

Ik heb Weeds dus gelezen met de plaatjes van Wikipedia erbij. Ook al omdat deze online-encyclopedie gauw eens de mogelijkheid biedt naar een Nederlandstalige artikel te clicken.

Anders had ik ook nooit geweten dat de plant ‘burdock’, waar een hoofdstuk aan gewijd is, in het Nederlands ‘klit’ heet.

Mabey’s boek is geen uitputtende of technische gids, maar een leesboek. De auteur heeft er allereerst een paar aardige verhalen uitgekozen. Al was het maar om het gegeven dat het van de tijd en de plaats afhangt wat nu precies onkruid wordt genoemd.

Het interessantst vond ik de verhalen over de duurzaamheid van plantenzaad, dat soms na eeuwen nog rustig ontkiemd; waardoor wij dan weer leren hoe een boerenveld er uitzag in de tijden voor onkruid bestreden werd met herbiciden.

Opmerkelijk is ook hoe goed zo vaak kan worden aangegeven wanneer een plant in Engeland belandde.

En natuurlijk zijn er dan nog de verhalen van de verkeerde import, van de planten die elders zo goed gedijden, dat ze daardoor een plaag werden. Al zijn dat ook de uitzonderingen, omdat de meeste toevallige emigranten juist geen wortel schieten.

Maar een hoofdstuk als hoe er van het land te leven is, waarin oude bekende Euell Gibbons figureert, illustreert toch allereerst hoe weinig we weten. En hoe weinig planten door ons niet als onkruid worden gezien.

Richard Mabey, Weeds
How Vagabond Plants Gatecrashed Civilization
and Changed the Way We Think About Nature

324 pagina’s
Profile Books, 2010