How to Lie with Maps ~ Mark Monmonier
Landkaarten zijn sterk versimpelde voorstellingen van de werkelijkheid. En die abstrahering heeft ook groot nut. Daardoor kunnen de gebruikers van zo’n kaart zich focussen op wat er echt toe doet voor hen.
Punt wordt dan dat binnen de leugen die de versimpeling van de werkelijkheid is, zo makkelijk nog wat meer gelogen kan worden — zonder dat dit dan opvalt.
How to Lie with Maps van de geograaf Mark Monmonier gaat over een aantal van die bewust aangebrachte misleidingen — al wordt de lezer eerst uitgebreid bijgebracht welke keuzes alle kaartenmakers moeten maken bij het ontwerpen van een kaart.
Waarbij dan onder meer opvalt dat er in elk land modes zijn. Waardoor toeristen die thuis goed met een kaart weten om te gaan in het buitenland nog op behoorlijk wat moeilijkheden kunnen stuiten.
Opvallend genoeg blijven die modes overigens bestaan. Ook in het digitale tijdperk. Als liefhebber van landkaarten ben ik heel blij met het bestaan van online-diensten als Google Maps of OpenStreetMap. Waarbij ik de laatste vooral waardeer om de compleetheid en actualiteit — bospaden staan er wel op, nieuwe wegen staan al vast vaagjes ingetekend. Google Maps liegt ook over het bestaan en de layout van militaire bases, de concurrent niet. Tegelijk zijn de pastelkleurtjes die OpenStreetMap benut voor mij als kleurenblinde een hindernis in het gebruik.
Monmonier heeft in zijn boek nog enkel aandacht voor het gebruik van de computer om papieren kaarten te maken. Wat niet heel vreemd is voor een boek uit 1996, maar daardoor maakt de uitgave wel een achterhaalde indruk.
Dankzij ontwikkelingen als satellietnavigatie hoeven wij ons tegenwoordig bijvoorbeeld nauwelijks te bekommeren om zaken als de schaal van een kaart — digitaal is er altijd in te zoomen tot op een niveau waarop er geen overzicht meer bestaat.
En dus zit de blijvende les van How to Lie with Maps in de voorbeelden van de leugens die Monmonier geeft. Die hij leuk brengt. Onderkoeld presenteert. En waar tegelijk toch ook over te zeggen is: wie eenmaal weet dat er bij het maken van kaarten gelogen wordt, kan dan zelf al de trucjes bijna bedenken. Want, wie gaan er liegen bij het maken van een kaart?
En aan historische voorbeelden van kaartleugens is in dit boek bijvoorbeeld slechts éen relatief kort hoofdstuk gewijd.
RSS feeds