Koning van Nederland ~ Bert van der Veer

Vijf jaar geleden is het alweer dat Pim Fortuyn werd vermoord. Vorig weekend nog was dit voor tal van media aanleiding even terug te kijken. Meestal zonder daarbij erg diep te graven, en iets substantieels over de politieke cultuur in Nederland te melden.

Voor mij blijft staan: die Fortuyn was niet eens zo heel interessant, maar de ongekend felle reacties van gevestigde politici op hem zijn dat wel degelijk. Die vertellen veel meer.

Al in 2002 schreef TV-regisseur en omroepman Bert van der Veer zijn gedachten op over de opkomst en ondergang van Pim Fortuyn. Dit boek beslaat de laatste periode uit diens leven, tot die fatale confrontatie op het mediapark in Hilversum.

In De koning van Nederland gebruikt Van der Veer alle mogelijkheden waarmee een alwetende verteller kan spelen in een boek. Hij weet precies wat iedereen dacht of deed toen. Of dat nu de koningin was, haar oudste zoon, of de gevestigde politici. Dat wordt dan snel nogal karikaturaal, en toch stoorde dit niet. Integendeel.

Voor een groot deel baseert de schrijver zich namelijk op gebeurtenissen die zich wel zo hebben afgespeeld. Vooral de ideeën over de TV-optredens van Fortuyn zijn interessant, vanwege Van der Veer’s ervaring met dat medium.

Dus deugen de decors, en hiermee is de lol waarmee de schrijver zijn personages daar doorheen leidt makkelijk invoelbaar.

Jammer aan dit boek is voor mij alleen dat Van der Veer zijn enige echt overbodige personage aan het eind met Theo van Gogh en Thomas Ross laat praten, om hen het idee voor de film 06-05 te geven. Het idee dat de moord op Fortuyn een door de Amerikanen gewenst complot was, omdat hij niets voor de miljardenaanschaf van het JSF-wapentuig voelde.

Bert van der Veer, De koning van Nederland
True fiction
240 pagina’s
Uitgeverij Vassallucci, 2002

Take Care! ~ Tomas Ross

Max Pam gaat een biografie van Theo van Gogh schrijven. Of, zoals Theodor Holman in het radioprogramma DeSmet Live! zei: dé biografie. Op het eerste gezicht heeft dat weinig met het hier besproken boek te maken, ware het niet dat Tomas Ross en Max Pam niet samen kunnen. Ze kennen elkaar ook al heel lang, nog van de School voor journalistiek.

Maar Tomas Ross heeft de laatste jaren veel met Theo van Gogh samengewerkt, en zal daarom alleen al een factor in die andere biografie zijn.

Pam is dat in Tomas Ross’ boek niet, al is hij dan de enige van de vriendenkring rond Van Gogh die met name genoemd en beoordeeld wordt. De rest noemt Ross lichtgewichten en ja-knikkers.

Want, het is nogal vilein geschreven dit boek. Deels zeer voorstelbaar, als het over Van Gogh’s eeuwige strubbelingen met subsidiegevers ging. Maar anderszijds levert dat ook het merkwaardige effect op dat vooral duidelijk wordt wat de schrijver op zijn vriend had aan te merken.

Van Gogh werkte te haastig; filmde slechts scenes, en nooit een verhaal.

Van Gogh maakte veel programma’s voor TV, om maar geld te verdienen, die niets anders dan rotzooi waren;

Van Gogh kon niet tegen kritiek;

Van Gogh was rancuneus.

Al die eigenschappen samen maken dat een lezer die Van Gogh nooit gekend heeft, of nauwelijks iets van zijn werk weet, waarschijnlijk niet te weten komt waarom hij zo intrigerend was. Of waarom Ross het de moeite waard vond steeds weer met hem samen te willen werken.

Desalniettemin, zeker niet vervelend om te lezen.

Tomas Ross, Take care! Omzien naar Van Gogh
156 pagina’s
Uitgeverij Aspekt, 2005