Hardloper Huizenga ~ Job van Schaik

Ergens midden jaren tachtig schreef ik een verhaaltje over een haast vergeten wonderatleet. Ik deed toen nog vlijtig aan atletiek. Het clubblaadje van de vereniging was als het ware mijn toenmalige weblog. En om te verklaren waarom die wonderman inmiddels vergeten was, had ik een prettig satirische oplossing bedacht. Die atleet trainde voor zijn wedstrijden, en dat keurden de autoriteiten af. Training ontwikkelde de spieren maar, en was niet in de geest van de sport.

Dit gegeven maakte het raar om zo’n kleine vijfentwintig jaar later een boek te lezen met een waargebeurde geschiedenis, die grote overeenkomsten vertoont met dit ooit door mij in scherts bedachte verhaaltje.

De Groninger slagersknecht Louwe Huizenga [1893 – 1973] was enkele jaren een onverslaanbare atleet op de lange afstanden. Zo zou hij een wereldrecord op de marathon hebben gelopen, als die tijd tenminste erkend was geweest. Nog bijzonderder was dat hij er van de ene dag op de andere stond.

Helaas voor Huizenga viel zijn korte glorietijd samen met de Eerste Wereldoorlog, waardoor hij alleen in Nederland actief was. Helaas was zijn overweldigende succes niet zo goed voor zijn karakter. Helaas ook deed hij mee aan vele wilde wedstrijden — georganiseerd door cafébazen die zo massa’s volk konden trekken — en kreeg hij daarvoor ruime onkostenvergoedingen. Daardoor werd Huizenga van professionalisme verdacht. Wat niet mocht in die tijd, en de autoriteiten uiteindelijk redenen gaf om hem van officiële wedstrijden uit te sluiten.

Zelfs tijdens het lezen van dit boek nog bleef ik moeite houden om Huizenga’s levensverhaal te geloven. Ondanks de vele foto’s die Van Schaik heeft gevonden, ondanks de talloze ware details in het boek.

Zo zijn de tijden die Huizenga liep heel geloofwaardig. Die waren zonder meer geweldig voor diens tijd — en tegelijk zijn ze naar hedendaagse maatstaven gemeten haalbaar voor meer mensen dan supermannen alleen. Wat het daarmee ook denkbaar maakt dat een getalenteerd iemand, die in zijn hele jeugd veel had gelopen, van de ene dag op de andere, zelfs zonder gerichte training, een topatleet kon zijn.

Ik heb als junioratleet trouwens vaak genoeg de frustratie gehad te denken al mijn tegenstanders te kennen, om dan ineens op een oud-voetballer of -korfballer te stuiten, die net twee weken lid van een club was, en hup zo maar sneller liep als iedereen.

En toch bleef er lang dat merkwaardige vooroordeel tegen dit boek. Dat misschien puur en alleen voorkwam uit het primitieve mechanisme dat iets niet waar kán zijn, als ik er nooit van gehoord heb. Maar waarschijnlijk speelt ook het bestaan van mijn eigen zo vrolijk bedachte verhaaltje een rol. De waarheid kan vreemder zijn dan fictie. Natuurlijk. Maar ook als die fictie bewust werd voorzien van onmogelijke elementen?

Nu goed, de wonderatleet uit mijn verhaaltje liep het liefst hard op klompen. Zo idioot was Huizenga niet.

Van Schaik’s boek wees me erop veel minder van de sportgeschiedenis te weten dan gedacht. Mijn kennis wordt zo ongeveer vanaf 1928 courant. Dat in het decennium daarvoor bijvoorbeeld de geïnterneerde Britse soldaten enorme invloed hebben gehad op het georganiseerde sportleven in Nederland, was duidelijk nieuw voor me.

En zo had ik nog wel meer algemene details over de sport uit die tijd willen hebben.

Job van Schaik is vooral bezig geweest met levensverhaal van Huizenga. En dat levert ook een behoorlijke indruk op van hoe de man was, met zijn perfectionisme, zijn teleurstellingen, en zijn drankzucht, ondanks het gegeven dat hij al zo lang dood en vergeten mag heten. Al blijft dit tegelijk een beeld dat een buitenstaander doorbrieft — een probleem dat overigens kleeft aan vrijwel alle biografieën.

En ik vind het zonder meer knap dat Van Schaik nog zo’n rijk gevuld boek heeft weten samen te stellen. Een probleem is evenwel dat hij zo over Huizenga geschreven heeft, dat er een verlangen groeide naar meer. Eén of twee woorden van de hardloper zelf, bijvoorbeeld over wat hij voelde bij het lopen. Iets onomstootbaar helemaal echts…

Job van Schaik, Hardloper Huizenga
Het verhaal van een vergeten wonderatleet
174 pagina’s
Uitgeverij L.J. Veen, 2009

* er is een website gewijd aan het boek