Novel on Yellow Paper ~ Stevie Smith

De analogie klopt niet, want is historisch onjuist. Maar de debuutroman van Stevie Smith [1902 – 1971] deed me zeker in de eerste helft nog het meest denken aan een hedendaags weblog. Het boek bestaat dan steeds uit schijnbaar losse fragmenten; soms zelfs met bijna een pointe. En al die fragmenten zijn met een zelfde parlando geschreven als tegenwoordig gewoon is onder vrouwelijke webloggers, als die iets over hun leven vertellen.

Toegegeven. De stukken in dit boek werden getypt op een machine die de woorden nog per letter op papier drukte. Op het gele papier dat de secretaresse Pompey eigenlijk moet gebruiken voor de doorslagen van de officiële correspondentie. Maar de fragmenten zijn wel weer getypt onder werktijd, als Pompey zich verveelt. En zo kwam menig weblog toch ook tot stand.

Pas mettertijd wordt duidelijk dat er wel degelijk een plan zit achter al die scènes uit een vrouwenleven, in het Londen van de jaren dertig. Dan ook blijkt dat sommige losse fragmenten wel degelijk al voorspellen wat er later in het boek aan de orde komt.

Zo worden losse opmerkingen uit het begin, over hoe vreemd het was om de enige gojse op een feestje met Joden te zijn, ineens nogal wrang als Pompey in Duitsland is. En daar het openlijke anti-semitisme opmerkt.

Belangrijkste onderwerp van de roman zijn uiteindelijk twee liefdes uit het leven van de secretaresse. De eerste met Karl, en de tweede met Freddy.

Meest opvallend aan het boek was voor mij, behalve de wat experimentele indeling, de enorme openheid waarmee Stevie Smith schreef — en die ook afwijkt van wat op weblogs gangbaar is. De ruimte die ze nam, gaf haar tegelijk vanzelfsprekend ook de mogelijkheid om kritiek te uiten. Deze openheid associeerde ik alleen niet met de jaren dertig. Want, een boek waarin iemand van goede komaf, de secretaresse van een Sir nota bene, het openlijk heeft over iemand in haar kennissenkring die prostituee is geweest? Die het woord abortus gebruikt? In een boek dat ook nog gepubliceerd werd?

Geen wonder dat leeftijdgenoten meteen met haar wegliepen. Geen wonder dat Stevie Smith na haar vroege successen lang, heel lang, nauwelijks werk gepubliceerd kreeg.

Stevie Smith, Novel on Yellow Paper
or
Work it Out Yourself
174 pagina’s
Penguin Books 1972, oorspronkelijk 1936

Very Pleasant Evening With Stevie Smith ~ Stevie Smith

Wat wist ik over Stevie Smith? Dat bij de Engelse les, heel lang geleden, ooit een gedicht van haar aan de orde kwam, dat ik meteen onthouden heb. “I was much too far out all my life / And not waving but drowning.” En dat ze in éen van de eerste uitzendingen van de Dode Dichters Almanak zat, waarbij ze met W.H. Auden plezier maakte.

Dit was allemaal niet zo veel. Dus werd het tijd om eens echt iets van haar te lezen.

Hoewel Stevie Smith [1902 – 1971] nog altijd bekend is als dichter, heeft ze ook drie romans geschreven, en een aantal kortere prozastukken. In A pleasant Evening With Stevie Smith zijn hiervan acht verhalen gepubliceerd, plus een viertal autobiografisch getinte essays.

Ook die verhalen zijn gekleurd door haar persoonlijke leven. Net als haar romans. Zo leerde ik inmiddels dat ze zelfs problemen kreeg met mensen, die zich in haar teksten meenden te herkennen. En laat daar nu net een verhaal over gaan in dit boek. Alleen is er in dit geval een wijze redacteur die publicatie voorkomt; hoe treurig dat ook voor de schrijfster is, en hoe amusant het stuk ook geschreven mag zijn.

Smith’s verhalen in dit boek zijn klein, in de zin dat de meeste in een gezin spelen. En tegelijk gebeurde er merkwaardige dingen in. De schrijfster lijkt nogal wreed voor sommige van haar personages; maar merkwaardig genoeg wordt die hardvochtigheid nogal verzacht door haar humor.

De essays in deze bloemlezing lijken te zijn uitgekozen om Stevie Smith over onderwerpen te horen waar ze ook al eens gedichten aan gewijd heeft. Zoals aan katten, en haar jeugd in een buitenwijk van Londen. Dus staat er ook poëzie in deze prozabundel. Die inderdaad een plezierige avond opleverde, zonder nu een intens verlangen te doen groeien naar meer.

A Very Pleasant Evening
With
Stevie Smith
Selected Short Prose
89 pagina’s
New Directions Paperback, 1995