Geschiedenis van Norbert Elias ~ Norbert Elias
Merkwaardig dat ik dit boek nooit eerder heb gelezen. Norbert Elias is een held van mij. Zijn boek Über den Prozeß der Zivilisation was een voorname reden opnieuw te gaan studeren. Zijn denkperspectief maakte nogal wat indruk, omdat het hem lukte geschiedenis zichtbaar te maken door alleen maar te beschrijven hoe omgangsvormen veranderden.
In De geschiedenis van Norbert Elias zijn een lang interview over zijn leven opgenomen, en een stuk dat hij zelf schreef over zijn wetenschappelijke loopbaan. Alleen al dat hij in 1897 in Breslau geboren werd, in de Eerste Wereldoorlog met de Duitsers meevocht, en later als Jood voor hen naar het Engeland vluchtte, levert een boeiend verhaal op. Daarnaast biedt Elias inzicht in de geschiedenis van de sociologie, omdat die wetenschap zich pas tijdens zijn leven grondvestte in de universiteiten.
Terloops verwoordt Elias daarbij de ambitie die hij voor zichzelf en de sociologie zag: dat is om feiten naar voren te brengen op een manier die voor iedereen begrijpelijk is, zodat veel vergissingen zijn te voorkomen.
Hij doelde er daarbij in het gesprek op dat generaals beslissingen nemen die henzelf nooit raken, maar waarvan de bevolking nog lang de gevolgen dragen kan. Maar ook dat het onontkoombaar presenteren van feiten kerndoel van de sociologie zou moeten zijn.
Het is als in alle natuurwetenschappen: het is pas mogelijk iets tegen de bliksem of de pest te doen als de oorzaken daarvan bekend zijn.
Dit is een centrale gedachte die ik onderschrijf, en die mij er regelmatig toe brengt te verzuchten dat er in Nederland op een te laag niveau geanalyseerd wordt.
Maar goed, om feiten zuiver te kunnen presenteren, is helder denken noodzakelijk. En veel moeilijker nog: ook het zelfvertrouwen om in te durven zien dat heersende gedachten niet deugen.
Conformisme aan een groep is altijd makkelijker.
RSS feeds