Herzog | pagina’s 73 – 163
Saul Bellow
Er is éen fundamenteel verschil nu ik het boek herlees, vergeleken met toen het mij de eerste keer onder ogen kwam.
Indertijd geloofde ik nog dat Moses Herzog een ware intellectueel was; waardoor het nut had van al zijn denkbeelden kennis te nemen. Zelfs als die vorm kregen in een brief die nooit verstuurd zou worden.
Inmiddels zie ik bijvoorbeeld dat Herzog zich weliswaar historicus noemt, maar dit niet is. Hij heeft veeleer een vage achtergrond in de letteren, en toont zich redelijk gevoelig voor stromingen op de Amerikaanse letterenfaculteiten; waar zo vaak ineens éen denker kritiekloos omarmd wordt. Niet dat historici ongevoelig zouden zijn voor modes in hun benadering, maar dat zijn doorgaans heel andere modes.
Bellow heeft ook ergens gezegd dat het hem verbaasde hoe serieus Herzog’s brieven genomen werden door de lezers van de roman. Terwijl hij die teksten toch zo vaak als pastiche had bedoeld.
Overigens had ik deze kennis niet eens nodig om aldus naar deze tekstgedeelten te kijken — die in het boek schuin gedrukt staan. Te lezen valt zo al dat een man, die even alle fundamenten in zijn leven kwijt is, nu krampachtig houvast zoekt in ideeën en opinies.
Van het derde en vierde ongenummerde hoofdstuk dat ik de afgelopen week las, zullen me vooral fragmenten bijblijven. En dat is niet vreemd. Het boek wisselt ook soms al om de paar pagina’s van plaats en perspectief.
Zo wordt terloops ergens even Daisy geïntroduceerd, de zo stabiele vrouw waarmee Herzog zijn eerste huwelijk had. Haar voortdurende streven naar orde dient natuurlijk vooral ter contrast met de gestoorde Madeleine uit die latere echtverbintenis.
Meeste indruk waar het om taal en dus schrijven gaat, maakten de passages aan het eind van het vierde hoofdstuk over Herzog’s jeugd — net als bij Bellow waren Herzog’s ouders immigranten uit de Baltische staten. En zo bestaan er veel meer parallellen tussen auteur en boekpersonage. Zoals die positie op een letterenfaculteit.
[ volg mijn gedachten over Bellow’s Herzog hier ]
[x]#9645 fan zaterdag 31 december 2011 @ 08:00:00
