Alwetende eenling ~ Thomas van Aalten

Naar mijn beste weten wordt dit de eerste keer dat er op boeklog aandacht is voor een eigen beheertje; zo’n ijdelheidsuitgave waarin alleen de auteur al wat zag. Dit komt vooral doordat het idee achter deze bundel artikelen uit 2009 me bevalt. En daar ook wel iets meer over te zeggen is.

Thomas van Aalten publiceerde vorig jaar elke week een artikel op het progressieve weblog sargasso.nl. Daarvan vielen de meest tijdgebonden stukken af, en werd de rest op thema gesorteerd in een pdf-bestand gegoten. Dat is hier te downloaden.

En zoiets mogen meer webloggers van mij doen. Ik zou daar ook zelf eens aan moeten denken. Voor boeklog hoeft dit dan niet, want boeklogjes zijn op meerdere manieren terug te vinden. Maar op mijn eamelje.net verdwijnt wat niet meer op de voorpagina staat, ook vrijwel direct uit het zicht, en daarmee de belangstelling — het probleem dat aan publicatie op vrijwel alle weblogs kleeft.

Nog eens op een andere manier aandacht vragen voor met zorg geschreven teksten, lijkt me daarom eerder een normale reactie op de vluchtigheid van het medium weblog, dan iets anders.

Wel reageerde Van Aalten in zijn artikelen vrijwel steeds op een dan veel reuring makende actualiteit. Dat maakt zijn werk dus in de eerste plaats journalistiek. Dit is dan vaak ook nog journalistiek van het getuigende soort, wat daarmee twee redenen zijn waarom een groot deel van de inhoud toch ook geen jaren zal beklijven.

Naar mijn idee kunnen drie artikelen wel langer mee. En over éen daarvan is de schrijver dat met me eens.

Van Aalten vindt de ideeën die hij over Karst T. had opgeschreven nogal van belang — zo deelt de verzameling de titel met het tweede artikel dat hij wijdde aan deze man. ‘Karst, de alwetende eenling’.

Deze Karst T. reed op Koninginnedag 2009 in Apeldoorn zeven mensen dood die hem de doorgang versperden. Zelf overleed hij later ook.

Het meest bijzondere aan deze daad is dat de gevolgen rechtstreeks op televisie te zien waren. En dat de koningin in de buurt was, in een open bus vol met royalty. En ook dat onmiddellijk nadat de auto van Karst T. tegen een monument tot stilstand de speculatie op gang kwam wie hij was, en wat hij gewild had.

Dit loze gissen, ook in de officiële onderzoeken achteraf — waarbij bijvoorbeeld opvallend zwaar woog dat T. boeken van Céline en Nietzsche had — maakte Van Aalten terecht volkomen af.

Hij plaatste een citaat uit z’n conclusies over dit onderwerp opvallend als slotwoord achterin.

Maar mij waren twee andere artikelen nog liever. Niet in de laatste plaats doordat die volkomen eigen waren; niemand anders dan Thomas van Aalten had deze met zo veel mededogen kunnen schrijven. Zo werd ik getroffen door het in memoriam dat hij schreef bij de dood van J.G. Ballard. En ook maakte indruk hoe hij terugkeek op anderhalf jaar aan lesgeven aan een VMBO-school, op de grens van Amsterdam-Oost en Zuidoost.

[…] als we eenmaal op de kunstmanifestatie zijn beland, wordt pijnlijk duidelijk hoe deze doelgroep niet te grijpen is, de postercampagne ten spijt. De manifestatie is uiteindelijk niet veel meer dan vier Rietveld-neuzelaars in een galerietje en een graffiti workshop die nog niet begonnen is. Ongeduldig lopen de jongens van de ICT-klas rond en rammen wat op een spatiebalk, toebehorend aan een kunstwerk dat een hard geluid maakt als je de spatiebalk aanraakt. Na vier keer slaan zegt Abdullah: ‘Wat is dit voor een euroshopper kunst?’ En ik kan hem alleen maar gelijk geven. Na iets minder dan een kwartier staan we met drie klassen buiten in de zon. Een van de kunstenaars komt naar buiten: ‘Jongens, wie heeft mijn visitekaartjes gestolen?’ [176-177]

Enfin, het is op boeklog vaker betoogd. Schrijvers moeten iets brengen dat alleen zij hebben gezien. Of het hierbij nu om romans gaat, of in zakelijke teksten, of zelfs in zo’n wegwerpproduct als journalistiek. Anders is zo’n tekst al overleden voordat deze gelezen is.

Thomas van Aalten, De alwetende eenling
Essays 2009
181 pagina’s
Thomas van Aalten, 2010