Life: an Unauthorised Biography ~ Richard Fortey

Opvallend, hoe veel boeken ik gelezen heb over het ontstaan van leven op aarde. En wat daarmee gebeurde in de miljoenen jaren daarna. En hoe weinig ik daar vervolgens steeds van onthoud.

Dit komt dus niet omdat het onderwerp me niet zou interesseren. Pure onwil om het gebodene te aanvaarden wordt zo langzamerhand een betere verklaring.

Want, over elke verzameling kennis hoort de allereerste vraag te zijn: hoe weten wij wat wij weten? Waarop volgt: en wat weten we allemaal nog niet?

Richard Fortey schreef met Life: an Unauthorised Biography op zich een uitnemend boek. Dat vooral heel prettig leesbaar is omdat hij zijn eigen onderzoekservaringen door het historische verhaal mengt.

Maar ook Fortey vertelt vooral over wat zijn vakgenoten en hij inmiddels bedacht hebben. De nadruk ligt er een heel stuk minder op dat wat zij weten afgeleid is veelal uit wat door toeval en geluk nog ergens in een aardlaagje versteend achterbleef.

En wat is dan luchtkasteel, en wat rust wel op een behoorlijk fundament aan weten?

Dit boek eindigt met wat over de geschiedenis van de mens bekend is — en gek genoeg noopt het ontbreken van nogal wat fossiel bewijs Fortey dan wel tot voorzichtigheid in zijn conclusies.

Want hoe weet hij bijvoorbeeld zo zeker dat er in de Carboonbossen geen kleur was, anders dan groen? En dat bloesems en bloemen zich in die tijd nog niet ontwikkeld hadden?

Meest memorabel aan dit boek zijn een paar aanvullingen van Fortey op algemeen bekende vragen. Want, zoals astrofysici veel in het heelal kunnen verklaren vanaf de Big Bang — maar niet weten of die er was — zo zitten biologen met de moeilijkheid dat ze alles over leven en voortplanting weten te vertellen, maar niet kunnen verklaren hoe dat leven ontstond.

Fortey meent dat in de primitieve organismen rond hete zwavelbronnen een oorsprong ligt.

En die Cambrische explosie, waar Stephen Jay Gould zo’n promotor van was? Toen in een keer zo bizar veel nieuw leven ontstond volgens de fossielen die we kennen? Fortey vermoedt dat veel van dat leven er waarschijnlijk al was, maar tot dan nog te klein om gefossiliseerd te kunnen worden.

Richard Fortey, Life: an Unauthorised Biography
416 pagina’s
Flamingo; New edition 1998